|
Chỉ tin được với nhà thầu địa phương?
Nhiều tư vấn đấu thầu khi thông tin với Báo Đấu thầu về tính tin cậy, độ chính xác của HSDT đều bày tỏ nỗi… thấp thỏm. “Trừ những gói thầu lớn, có sự vào cuộc của các nhà thầu lớn mà năng lực và kinh nghiệm đã được thể hiện trên thị trường, dễ dàng điểm mặt trong nghề, HSDT của đa phần các nhà thầu hiện nay rất mơ hồ và thiếu tính tin cậy cao”, một tư vấn đấu thầu tại TP.HCM thẳng thắn cho biết.
Ông Nguyễn Tuấn Phương, Giám đốc Công ty TNHH Tư vấn Kiến trúc và Đầu tư xây dựng Nhà Xinh cho biết, hiện nay, tính tin cậy của HSDT phụ thuộc vào chính… HSDT. Là một tư vấn đấu thầu thực hiện nhiều gói thầu ở khu vực Tây Nam Bộ, ông Phương chia sẻ rằng ông nhận thấy có rất nhiều bất cập trong việc xác định tính tin cậy của HSDT. Ông Phương chia sẻ cụ thể: “Bất cập lớn nhất chính là nhiều tư vấn lẫn chủ đầu tư đang bất lực trước những mánh khóe, gian lận, chiêu bài của nhà thầu ẩn đằng sau những bộ HSDT sạch sẽ, đẹp lung linh. Nếu là tư vấn đấu thầu ở cấp tỉnh lẻ, chúng tôi chỉ thực sự vào cuộc xác minh được tính tin cậy, xác thực của các nhà thầu địa phương, trong tỉnh. Thứ nhất, với nhà thầu ở địa phương, cả tư vấn lẫn chủ đầu tư hoàn toàn có đủ kênh thông tin, mối quan hệ để kiểm tra được năng lực thực của nhà thầu. Thứ hai, việc xác minh thông tin của nhà thầu không mất quá nhiều thời gian và công sức. Còn với nhà thầu ở các tỉnh lẻ khác, muốn xác thực thông tin thì ngoài khả năng của tư vấn lẫn chủ đầu tư. Chúng tôi chỉ yêu cầu nhà thầu làm rõ nếu trong HSDT có nhiều điểm mâu thuẫn với nhau”.
Chia sẻ của ông Phương đang đúng với nhiều chủ đầu tư và tư vấn đấu thầu trên phạm vi cả nước. Đại diện Bệnh viện Thống Nhất – đơn vị vừa có thời gian “khổ sở” và mệt mỏi vì độ tin cậy đáng ngờ của một nhà thầu đang trong thời gian bị cấm tham gia đấu thầu. “HSDT của nhà thầu này đẹp lắm, hoành tráng lắm. Và chắc chắn là nhà thầu đã hoàn toàn không kê khai việc mình đang bị cấm tham gia đấu thầu nên chúng tôi bắt buộc phải vào cuộc xác minh. Mất rất nhiều thời gian và công sức vì nhà thầu đóng ở Hà Nội, còn chúng tôi ở TP.HCM” - đại diện Tổ Mua sắm của Bệnh viện Thống Nhất cho biết.
Báo Đấu thầu khi vào cuộc điều tra một vụ tố cáo hành vi bán thầu đã thực sự “choáng” khi HSDT của nhà thầu công bố quy mô vốn của mình là 1.000 tỷ đồng, nhân sự lên tới hàng trăm nhân viên. Điều đáng ngờ là, trong kê khai các công trình đã từng thi công, nhà thầu chỉ nêu được vài ba công trình dân dụng với quy mô lớn nhất chỉ khoảng 30 tỷ đồng. Tuy nhiên, khi tìm đến địa chỉ của nhà thầu tại TP.HCM, mới thấy HSDT được nêu trên hoàn toàn không đáng tin cậy vì trụ sở không hề có dấu hiệu hoạt động, nhếch nhác, bẩn thỉu và không có bất kỳ nhân viên nào làm việc trong giờ hành chính. Được biết, HSDT với năng lực vốn 1.000 tỷ đồng của nhà thầu này đã lọt vào vô số cuộc đấu thầu khắp các tỉnh Tây Nam Bộ trong thời gian qua.
Trao đổi với Báo Đấu thầu, các chủ đầu tư đã từng “tin” vào HSDT của nhà thầu “ngàn tỷ” đều than thở: “Quả thật là nhìn vào số vốn điều lệ của nhà thầu kê khai chúng tôi đã… ngợp rồi. HSDT trình bày công phu, dày dặn với hằng hà thông tin về năng lực đã làm người đọc… hoa mắt. Chúng tôi chỉ biết tin thôi, không có điều kiện để tìm hiểu, xác minh và nắm được bản chất năng lực của nhà thầu này tệ như thế”.
Kiểm tra năng lực thực tế: Khó vẫn nên làm
“Luật Đấu thầu và các văn bản dưới Luật đã có những hướng dẫn rất cụ thể cho cả nhà thầu lẫn bên mời thầu để chuẩn bị HSDT cũng như đánh giá HSDT. Tuy nhiên, với trách nhiệm của mình, các chủ đầu tư khi được giao sử dụng ngân sách để mua sắm, xây dựng cần phải có độ tỉnh táo nhất định, sự vào cuộc nhất định trước những bộ HSDT của nhà thầu” - ông Vũ phân tích thêm.
Cũng theo phân tích của nhà thầu Thang máy Thiên Nam, theo kinh nghiệm của quốc tế, khi tổ chức đấu thầu, ngoài việc đánh giá chính xác, khách quan từng văn bản, tài liệu được nhà thầu cung cấp trong HSDT, các chủ đầu tư thường tổ chức khảo sát trực tiếp cơ sở sản xuất, nhà máy… của nhà thầu kê khai. Như vậy, không thể có chuyện thích khai thế nào thì khai trong HSDT của các nhà thầu như hiện nay.
Cùng quan điểm trên, Phó Giám đốc Công ty Cầu đường Đại Việt Trần Ngọc Lư cho biết: “Rất nhiều nhà thầu hiện nay chỉ biết đầu tư cho quan hệ chứ không chịu đầu tư cho công nghệ. Họ liều lĩnh đến mức không có nhà máy trong tay cũng dám khẳng định là có nhà máy. Với chúng tôi, nếu chủ đầu tư cần, chúng tôi sẵn sàng đưa đi quan sát thực tế dàn thiết bị, đầu máy… luôn được sẵn sàng huy động của mình”.
Còn ông Nguyễn Văn Hiển, đại diện nhà thầu Công ty CP Thiết bị công nghệ Trọng Tín cho biết, hiện nay, việc chủ đầu tư, tư vấn trực tiếp đi xác thực năng lực của nhà thầu có thể chưa phổ biến. Nhưng trước những chiêu bài gian dối trong HSDT quá phổ biến, các chủ đầu tư cần coi đây là cách làm thực sự hiệu quả. “Nếu một nhà thầu đàng hoàng, chân chính thì việc chứng minh năng lực thực tế sẽ là thước đo cao nhất cho độ tin cậy của bộ HSDT. Điều này, với nhà thầu là không khó, chỉ sợ là sẽ khó với các chủ đầu tư quá bận rộn, không đủ kiên quyết khi lựa chọn nhà thầu” - ông Hiển nhận xét.
