Nhiều HSMT đưa ra yêu cầu trái quy định của pháp luật về đấu thầu, phổ biến là yêu cầu nhân sự tham gia gói thầu phải “có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội về việc tham gia bảo hiểm xã hội”. Ảnh: Nhã Chi |
Trong khi đó, nhiều bên mời thầu lại cố chấp, không chịu điều chỉnh để phù hợp với các quy định về đấu thầu hiện hành.
Quá ít đơn vị chịu sửa sai
Gói thầu Xây lắp (không bao gồm phần hệ thống điều hòa không khí...) thuộc Dự án Trung tâm Lưu trữ TP.HCM (giai đoạn 1) do Sở Nội vụ TP.HCM làm chủ đầu tư. Trong quá trình phát hành HSMT gói thầu này đã gặp phải kiến nghị của nhà thầu liên quan đến hai nội dung xác nhận của cơ quan bảo hiểm và hợp đồng lao động.
Theo đó, đối với phần nhân sự chủ chốt, HSMT đã yêu cầu “có xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội về việc nhân sự đã tham gia bảo hiểm xã hội đến hết tháng 11/2017”…
Ngay sau khi mua được HSMT, các nhà thầu đã có kiến nghị về tiêu chí này. Sở Nội vụ TP.HCM đã có thông báo sửa đổi một số nội dung HSMT. Cụ thể, Sở Nội vụ TP.HCM đã bỏ yêu cầu đối với việc xác nhận của cơ quan bảo hiểm xã hội về nhân sự đã tham gia bảo hiểm xã hội đến hết tháng 11/2017.
Thế nhưng, trên thực tế, không phải bên mời thầu nào cũng có động thái cầu thị, tiếp thu, sửa đổi HSMT như Sở Nội vụ TP.HCM trong các yêu cầu nêu trên. Nhiều HSMT mà Báo Đấu thầu tiếp cận được, những yêu cầu này vẫn ngang nhiên xuất hiện. Đáng buồn hơn, dù nhà thầu có kiến nghị, bên mời thầu vẫn cố chấp, không chịu sửa đổi.
Có thể kể đến Gói thầu 08XL Toàn bộ phần xây lắp thuộc Dự án Xây dựng hệ thống điện chiếu sáng công cộng và vỉa hè đoạn từ Nam cầu Hùng Vương đến cổng ga hàng không Sân bay Tuy Hòa. Tại gói thầu này, toàn bộ phần yêu cầu chứng minh nhân sự cho các vị trí chủ chốt từ chỉ huy trưởng công trình cho đến công nhân của cả hai phần hạ tầng kỹ thuật xây dựng và phần điện chiếu sáng công cộng, HSMT đều bắt buộc phải chứng minh “đang tham gia bảo hiểm xã hội tại đơn vị”. Mặc dù HSMT này đã được điều chỉnh nội dung rất nhiều lần nhưng nội dung trên vẫn “án binh bất động”, không được bên mời thầu này lưu ý.
Cần sự vào cuộc quyết liệt của các địa phương
Chính vì quá nhiều HSMT cố tình đưa ra các tiêu chí đi ngược với quy định tại Thông tư số 03/2015/TT-BKHĐT cũng như Luật Đấu thầu như vậy nên khi UBND tỉnh Bến Tre có văn bản chấn chỉnh công tác đấu thầu đầu năm 2018, trong đó đặc biệt lưu ý đến nội dung xác nhận bảo hiểm xã hội, hợp đồng lao động đã khiến các nhà thầu bày tỏ nhiều đồng thuận.
Theo đánh giá của UBND tỉnh Bến Tre, gần đây, đã có phát sinh một số tình huống khiếu nại trong đấu thầu, mà một trong những nguyên nhân chủ yếu là do các chủ đầu tư, bên mời thầu đưa ra các tiêu chí trong HSMT/hồ sơ yêu cầu (HSYC) chưa đúng với các quy định hiện hành, nên đã gây khó khăn trong quá trình đánh giá HSDT, HSĐX và gây bức xúc cho một số nhà thầu.
Cụ thể, tỉnh Bến Tre đã nêu, đối với một số tiêu chí trong HSMT/HSYC, mà cụ thể là yêu cầu về bảo hiểm xã hội theo hướng dẫn của Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT), trong mẫu HSMT/HSYC không có quy định về tiêu chí đóng BHXH cho người lao động mà chỉ yêu cầu nhà thầu kê khai nhân sự sẽ huy động và có năng lực chuyên môn phù hợp. Việc quy định tiêu chí “đóng BHXH/xác nhận đóng BHXH cho người lao động” trong HSMT/HSYC là không cần thiết và có thể làm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu. Do vậy, yêu cầu các chủ đầu tư, bên mời thầu không đưa tiêu chí này vào trong HSMT/HSYC của tất cả các gói thầu.
Theo lãnh đạo tỉnh Bến Tre, yêu cầu này nhằm tạo môi trường thông thoáng cho các nhà thầu tham dự thầu, đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng, minh bạch và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu, đồng thời chấn chỉnh hoạt động đấu thầu trên địa bàn. Để ban hành quyết định trên, Bến Tre đã tập hợp nhiều kiến nghị, ý kiến của nhà thầu khi đấu thầu và tham khảo ý kiến của Cục Quản lý đấu thầu nhằm có hướng dẫn phù hợp nhất.
Ngay sau khi Bến Tre ban hành văn bản nêu trên, hàng loạt nhà thầu tại khu vực Tây Nam Bộ đã thông tin cho Báo Đấu thầu bày tỏ sự ủng hộ, vui mừng bởi sự chỉ đạo quyết liệt, cụ thể trong công tác đấu thầu nhằm tạo ra sự cạnh tranh lành mạnh.