|
| Theo quy định pháp luật về đấu thầu hiện hành, yêu cầu về kinh nghiệm thực hiện hợp đồng xây lắp tương tự chỉ bao gồm 2 yếu tố là loại kết cấu và cấp công trình. Ảnh minh họa: Lê Tiên |
Dự thảo Thông tư (Phụ lục 8) bổ sung hành vi hạn chế sự tham gia của nhà thầu: “Đối với công trình tương tự, ngoài yêu cầu về loại kết cấu, cấp công trình theo quy định tại Phụ lục II Thông tư số 06/2021/TT-BXD (trừ trường hợp không có loại kết cấu trong phụ lục II Thông tư số 06/2021/TT-BXD), hồ sơ mời thầu (HSMT) yêu cầu phải có các hạng mục trong công trình tương tự (ví dụ: có hạng mục móng cọc, móng băng, kết cấu dầm chữ I, dầm super T, cầu dây văng, có lớp cấp phối đá dăm, mặt đường bê tông xi măng…) hoặc các yêu cầu khác mà không phải là yêu cầu về loại kết cấu, cấp công trình”.
Thực tế trong số các yêu cầu làm rõ, kiến nghị, phản ánh của nhà thầu khi tham dự thầu thời gian qua, yêu cầu về hợp đồng tương tự là một nội dung gây nên nhiều bức xúc.
Gần đây nhất, tại Gói thầu số 11 Thi công xây dựng thuộc Dự án Xử lý sạt lở bờ tả sông Vạc đoạn từ K19+300 - K22+000 và xử lý kè hữu sông Đáy đoạn từ K70+198 - K70+518, huyện Kim Sơn do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Ninh Bình làm bên mới thầu đã phát sinh kiến nghị liên quan đến yêu cầu về hợp đồng tương tự. Theo đó, HSMT gói thầu hơn 91 tỷ đồng này yêu cầu: “Từ 1/1/2020 đến thời điểm đóng thầu, nhà thầu đã hoàn thành toàn bộ hoặc hoàn thành phần lớn tối thiểu 2 công trình có: loại kết cấu: công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn (lĩnh vực đê điều), trong đó có hạng mục kè gia cố bằng đá hộc hoặc rọ thép lõi đá hộc hoặc rồng thép lõi đá hộc, cấp: III”. Kiến nghị cho rằng, HSMT yêu cầu nhà thầu phải có kinh nghiệm thi công công trình trong một lĩnh vực cụ thể (lĩnh vực đê điều) là đưa ra điều kiện nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc nhằm tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu, gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng, vi phạm khoản 3, Điều 44 Luật Đấu thầu.
Nhà thầu lý giải, có rất nhiều công trình thuộc lĩnh vực thủy lợi thỏa mãn tính chất tương tự là công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn, trong đó có hạng mục kè gia cố bằng đá hộc hoặc rọ thép lõi đá hộc hoặc rồng thép lõi đá hộc. HSMT quy định rõ các công trình thuộc lĩnh vực đê điều là hạn chế sự tham gia của nhà thầu.
Tương tự, Gói thầu Thi công xây dựng thuộc Dự án Cải tạo, nâng cấp mặt đường, thoát nước, vỉa hè đường Trần Văn Dư và khu vực nút Trần Văn Dư - Huỳnh Thúc Kháng do Ban Quản lý các dự án đầu tư và xây dựng TP. Tam Kỳ (tỉnh Quảng Nam) mời thầu đã phát sinh kiến nghị khi HSMT đưa ra yêu cầu hợp đồng tương tự là công trình có kết cấu áo đường mềm dùng bê tông nhựa nóng và lát gạch vỉa hè.
Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Nâng cấp, mở rộng Đường 30 tháng 4, phường Bình Thắng, TP. Dĩ An, tỉnh Bình Dương do Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng khu vực TP. Dĩ An làm chủ đầu tư cũng phát sinh hàng loạt kiến nghị khi yêu cầu hợp đồng tương tự là công trình có 1 hạng mục có tính chất tương tự với hạng mục A1 đường giao thông và đảm bảo an toàn giao thông có: mặt đường bê tông nhựa nóng, vỉa hè lát gạch, bó vỉa, hệ thống an toàn giao thông; 1 hạng mục có tính chất tương tự với hạng mục A2 tường chắn (hoặc tường kè) bê tông cốt thép có chiều cao ≥ 2,7 m và chiều dài đốt ≥ 10 m; 1 hạng mục có tính chất tương tự với hạng mục A3 hệ thống thoát nước, trong đó có cống hộp bê tông cốt thép khẩu độ ≥ 2,5 m x 2,5 m...
Gói thầu số 11 Thi công xây dựng đường giao thông, hào kỹ thuật, cống dưới đường, hệ thống thoát nước thuộc Dự án Đường trục Đ-03 (từ rạch Đốc Vàng Hạ đến đường Võ Văn Kiệt) do Ban Quản lý dự án và Phát triển quỹ đất huyện Thanh Bình (tỉnh Đồng Tháp) làm chủ đầu tư, trực tiếp mời thầu yêu cầu nhà thầu đề xuất “tối thiểu 2 công trình có loại kết cấu: mặt đường nhựa, hào kỹ thuật, hệ thống thoát nước (cống tròn có đường kính ≥ 1.000 mm), vỉa hè, cây xanh, biển báo, cấp III trở lên, trong đó ít nhất một công trình có giá trị là 51,943 tỷ đồng và tổng giá trị của tất cả các công trình ≥ 103,886 tỷ đồng”. Những yêu cầu chi tiết này dẫn tới kiến nghị của nhà thầu.
Tại Sở Giao thông vận tải TP. Cần Thơ, hàng loạt nhà thầu không đáp ứng yêu cầu về năng lực, kinh nghiệm trong một số gói thầu do hợp đồng tương tự mà nhà thầu đề xuất không có hạng mục thi công mặt đường bê tông nhựa Carboncor Asphalt như HSMT yêu cầu…
Chuyên gia đấu thầu Phạm Minh Yến cho biết, hiện nay, tình trạng HSMT yêu cầu hợp đồng tương tự không bám sát hướng dẫn tại Thông tư số 06/2024/TT-BKHĐT cũng như tham chiếu nghiêm túc Thông tư số 06/2021/TT-BXD khá phổ biến và là căn nguyên của phần lớn kiến nghị. “HSMT xuất hiện hàng loạt tiêu chí khác thường, khu biệt, chi tiết đối với hợp đồng tương tự khiến tình trạng “đo ni đóng giày” cho nhà thầu lộ rõ. Do đó, việc bổ sung hành vi hạn chế cạnh tranh là cần thiết, kịp thời để các bên mời thầu phải tuân thủ đúng hướng dẫn về cấp và kết cấu công trình khi mời thầu, tạo điều kiện cạnh tranh minh bạch và hiệu quả cho đông đảo nhà thầu”, bà Yến nhận định.
