|
| Nhà máy Xử lý nước thải Tây Hồ do Công ty Phú Điền vận hành đã nhận được sự đồng thuận rất cao của người dân sống quanh khu vực này do chất lượng nước sau xử lý được đảm bảo, đem lại không gian trong lành cho người dân. Ảnh: Bích Thảo |
Theo các chuyên gia, cần phải đấu thầu cạnh tranh việc cung ứng dịch vụ cấp thoát nước, xử lý nước thải, khuyến khích tư nhân tham gia đầu tư để nâng cao chất lượng các dịch vụ công ích.
Xử lý nước thải đô thị chỉ đạt 12 -13%
Ông Nguyễn Hồng Tiến, Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật thuộc Bộ Xây dựng cho biết, đến tháng 12/2016, cả nước có 800 đô thị nhưng hiện mới có khoảng 37 nhà máy xử lý nước thải (XLNT) tập trung ở đô thị với tổng công suất XLNT đạt 890.000 m3/ngày đêm. Tỷ lệ XLNT ở đô thị hiện mới chỉ đạt 12 - 13%. Hiện tại, do hệ thống thoát nước đô thị được đầu tư xây dựng qua nhiều thời kỳ khác nhau, không hoàn chỉnh, không đồng bộ, nhiều tuyến cống xuống cấp nên khả năng tiêu thoát nước thấp; hệ thống thoát nước chung cho tất cả các loại nước thải và nước mưa. Thực tế hiện nay là nước thải hầu như chưa được xử lý mà xả thẳng vào nguồn tiếp nhận; nhiều đô thị đang xây dựng chưa có trạm xử lý nước thải sinh hoạt được xử lý sơ bộ qua bể tự hoại sau đó theo các tuyến cống và xả trực tiếp ra môi trường; tỷ lệ các hộ đấu nối vào mạng lưới thoát nước đô thị nhiều nơi còn rất thấp.
Trong khi đó, nhiều tuyến cống không đủ tiết diện thoát nước, việc bê tông hóa kênh, mương ảnh hưởng không nhỏ đến việc hạn chế tiêu thoát nước; nhiều công trình xây dựng hiện không theo quy hoạch, xây dựng trên cống thoát nước, lấn chiếm và đổ rác bừa bãi (kể cả rác thải xây dựng) lấp hồ, sông, kênh... Chính vì vậy, tình trạng ngập úng đô thị thường xảy ra tại TP.HCM và Hà Nội mỗi khi mưa lớn xảy ra. Nhiều đô thị trước đây không bị ngập như Đà Nẵng, Cần Thơ, Quy Nhơn, Hải Phòng, Nha Trang… nay cũng đang đối mặt với ngập lụt.
Hơn nữa, cùng với sự phát triển nhanh chóng của các khu công nghiệp đã kéo theo sự gia tăng nước thải từ các khu công nghiệp rất lớn. Ô nhiễm nước mặt do nước thải của các khu công nghiệp hoặc từ các làng nghề tại các sông, hồ, kênh rạch đang trở nên trầm trọng hơn. Điển hình có thể thấy ở các lưu vực sông Cầu, sông Nhuệ - Đáy và sông Đồng Nai là sự ô nhiễm đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến nguồn cấp nước cho nhiều đô thị.
Từ thực tế này, các chuyên gia cho rằng, đã đến lúc và không thể chậm trễ hơn trong việc giải quyết bài toán về XLNT, cần có một giải pháp toàn diện cho việc đầu tư vào hạ tầng XLNT.
Nên đấu thầu cạnh tranh để thu hút đầu tư
Lâu nay, việc cung ứng dịch vụ công ích nói chung và xử lý nước thải nói riêng đa số đều “vận hành” theo cơ chế đặt hàng, truyền thống là giao cho một doanh nghiệp nhà nước thực hiện. Tuy nhiên, thời gian gần đây, trên đà cổ phần hóa của nhiều doanh nghiệp nhà nước, nhiều dịch vụ công ích, trong đó có xử lý nước thải, đã được đưa ra đấu thầu. Kết quả cho thấy, thông qua đấu thầu cạnh tranh, chất lượng của nhiều dịch vụ công ích đã được nâng lên, trong khi giá thành lại thấp hơn, tiết giảm một khoản tiền không nhỏ cho ngân sách nhà nước.
Đại diện Công ty CP Đầu tư xây dựng và Thương mại Phú Điền cho biết, qua đấu thầu dịch vụ quản lý vận hành Nhà máy Xử lý nước thải Bắc Thăng Long - Vân Trì, giá trúng thầu của Công ty giảm hơn 20% so với đơn giá đặt hàng của Công ty TNHH MTV Thoát nước Hà Nội trước đó. Không dừng lại ở đó, sau khi trúng thầu công trình này (đầu năm 2015), Phú Điền cũng đã đề xuất với TP. Hà Nội áp dụng công nghệ xử lý nước thải tiên tiến, tiếp tục giảm thêm 20% chi phí vận hành nữa (tổng cộng là giảm hơn 40% chi phí so với cơ chế đặt hàng trước đó). Như vậy, chỉ riêng gói thầu vận hành Nhà máy Xử lý nước thải Bắc Thăng Long - Vân Trì khi đưa ra đấu thầu rộng rãi đã tiết kiệm cho ngân sách TP. Hà Nội hàng chục tỷ đồng. Đó là chưa kể đến việc trong quá trình vận hành Nhà máy Xử lý nước thải Bắc Thăng Long - Vân Trì, Phú Điền cũng đã chủ động đề xuất đấu nối thêm nước thải từ các lưu vực xung quanh để thu về Nhà máy xử lý nhằm nâng cao hiệu quả của việc đầu tư.
Ông Nguyễn Trung Sỹ, Cục trưởng Cục Quản lý xây dựng đường bộ thuộc Tổng cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, cơ chế đặt hàng cung ứng dịch vụ công ích tạo ra sự khép kín trong cung ứng dịch vụ công. Khi đưa dịch vụ này ra đấu thầu cạnh tranh sẽ tạo ra cơ chế minh bạch dòng tiền đầu tư, tạo cơ hội để các doanh nghiệp tư nhân tham gia cung cấp các dịch vụ công; nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân về chất lượng dịch vụ công ích.
