Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an vừa ra kết luận điều tra, đề nghị Viện kiểm sát truy tố 27 bị can trong vụ án khai thác trái phép đất hiếm ở tỉnh Yên Bái, buôn lậu ra nước ngoài.
 |
| Cựu thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc. Ảnh: Bộ Công an |
Cựu Thứ trưởng Bộ TN&MT Nguyễn Linh Ngọc bị đề nghị truy tố về tội "Vi phạm quy định về quản lý, sử dụng tài sản Nhà nước gây thất thoát, lãng phí". Cùng bị đề nghị truy tố về tội danh này còn có các bị can: Nguyễn Văn Thuấn, cựu Tổng cục trưởng Tổng cục Địa chất và Khoáng sản; Hoàng Văn Khoa, cựu Vụ trưởng Vụ Khoáng sản; Hồ Đức Hợp, cựu Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Yên Bái.
Bị can Đoàn Văn Huấn (Chủ tịch công ty Thái Dương) bị đề nghị truy tố về 3 tội danh, gồm: "Vi phạm quy định về thăm dò, khai thác tài nguyên", "Vi phạm quy định về kế toán gây hậu quả nghiêm trọng", "Gây ô nhiễm môi trường".
Kết luận điều tra xác định, nhóm các bị can đã có nhiều vi phạm trong việc cấp giấy phép khai thác khoáng sản cho Công ty Thái Dương, sai phạm trong việc khai thác trái phép đất hiếm, gây thất thoát cho Nhà nước hơn 864 tỷ đồng.
Cụ thể, Công ty Thái Dương được Bộ TN&MT cấp phép thăm dò đất hiếm tại mỏ Yên Phú (Yên Bái) từ năm 2009. Đến tháng 5/2011, Công ty Thái Dương nộp hồ sơ xin khai thác quặng đất hiếm nhưng chưa được thông qua.
Năm 2012, Thủ tướng Chính phủ ra chỉ thị, yêu cầu khai thác khoáng sản nhất thiết phải gắn với chế biến sâu. Công ty Thái Dương phải lập, bổ sung Dự án Đầu tư xây dựng tổ hợp chế biến sâu đất hiếm (gọi tắt là Dự án chế biến sâu đất hiếm), trình các cơ quan có thẩm quyền thẩm định và xin ý kiến Chính phủ.
Tại thời điểm tháng 6/2013, việc cấp phép được thực hiện theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010 nên Dự án khai thác chế biến đất hiếm của Công ty Thái Dương đã thay đổi cả về quy mô và tính chất, không chỉ có Dự án khai thác, tuyển quặng như khi xin cấp phép năm 2011.
Dự án này phải gồm 3 thành phần không thể tách rời là "khai thác, tuyển quặng"; "nhà máy thủy luyện" và "nhà máy chiết tách". Tuy nhiên, trong hồ sơ xin cấp phép của Công ty Thái Dương mới chỉ có giấy chứng nhận đầu tư Dự án khai thác, tuyển quặng do UBND tỉnh Yên Bái cấp năm 2011, hết hạn năm 2012.
 |
Bị can Đoàn Văn Huấn (trái) và Nguyễn Văn Chính, Phó Tổng giám đốc Thái Dương. Ảnh: Bộ Công an |
Mặt khác, vốn chủ sở hữu của Công ty Thái Dương chỉ có 200 tỷ đồng, không đảm bảo tỷ lệ vốn ít nhất bằng 30% tổng số vốn đầu tư của dự án (1.953 tỷ đồng) theo quy định tại Luật Khoáng sản năm 2010.
Nhóm cán bộ Tổng cục Địa chất và Khoáng sản được giao nhiệm vụ thẩm định hồ sơ, đứng đầu là bị can Nguyễn Văn Thuấn, Tổng cục trưởng, dù biết Công ty Thái Dương không đủ điều kiện nhưng vẫn đề xuất lãnh đạo Bộ TN&MT cấp giấy phép. Bị can Nguyễn Linh Ngọc, Thứ trưởng Bộ TN&MT, ký giấy phép.
Bị can Nguyễn Văn Thuấn khai, quá trình giúp Công ty Thái Dương xin giấy phép, được Đoàn Văn Huấn đến phòng làm việc "cảm ơn" 500 triệu đồng. Ông Thuấn đã nộp lại số này cho cơ quan điều tra.
Cựu Thứ trưởng Nguyễn Linh Ngọc khai đã nghiên cứu tờ trình của Tổng cục Địa chất và Khoáng sản, biết Công ty Thái Dương chưa đủ điều kiện nhưng vẫn ký giấy phép cho doanh nghiệp.
Ông Nguyễn Linh Ngọc thừa nhận hành vi của mình là một trong những nguyên nhân dẫn đến việc Công ty Thái Dương khai thác trái phép đất hiếm, gây thất thoát hơn 864 tỷ đồng.
Tại tỉnh Yên Bái, kết quả điều tra cho thấy, sau khi được cấp phép, Công ty Thái Dương không thực hiện đúng các nội dung theo quy định, đặc biệt là không tinh luyện quặng đất hiếm trước khi bán mà tiêu thụ quặng thô.
Sở TN&MT tỉnh Yên Bái biết những sai phạm của Công ty Thái Dương nhưng không tổ chức thanh tra, kiểm tra; không có biện pháp xử lý theo thẩm quyền hoặc kiến nghị cấp có thẩm quyền xử lý để ngăn chặn, chấn chỉnh.
