|
| Từ những phản ánh kịp thời của Báo Đấu thầu, nhiều bên mời thầu đã rà soát, điều chỉnh, bổ sung kịp thời hồ sơ mời thầu, tạo điều kiện cho nhà thầu tham dự. Ảnh minh họa: Huyền Trang |
Để thực hiện được mục tiêu này, nhiều ý kiến cho rằng, cần phát huy vai trò của Báo Đấu thầu là tờ báo chuyên ngành, thực hiện chức năng thông tin, giám sát, thúc đẩy phản biện xã hội, đồng thời thẩm định và làm rõ các vấn đề bất thường, góp phần tăng tính công khai, minh bạch, gia tăng hiệu quả hoạt động đấu thầu.
Trong giai đoạn 2016 - 2019 khi đấu thầu qua mạng có tốc độ phát triển thần tốc, Báo Đấu thầu thường xuyên có bài viết phản ánh về việc nhiều bên mời thầu (BMT) đăng thiếu hồ sơ thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC), thiếu các tài liệu quan trọng trong hồ sơ mời thầu (HSMT) như bảng tiên lượng, phạm vi cung cấp... Với nhà thầu, việc HSMT thiếu TKBVTC, bảng tiên lượng, phạm vi cung cấp tức là thiếu các dữ liệu quan trọng nhất để lập hồ sơ dự thầu (HSDT). Một số nhà thầu khẳng định, phát hành HSMT như vậy là cố tình đẩy nhà thầu vào “mê hồn trận”, muốn dự thầu cũng không có cơ sở để lập dự toán, lập hồ sơ đề xuất về kỹ thuật, đề xuất giải pháp thi công phù hợp, đành bất lực, bỏ cuộc.
Để chấn chỉnh tình trạng trên, từ tháng 2/2020, Bộ Kế hoạch và Đầu tư (KH&ĐT) quy định, BMT phải công khai văn bản liên quan đến HSMT/hồ sơ yêu cầu (HSYC) lên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia dù gói thầu không áp dụng lựa chọn nhà thầu qua mạng. Kể từ ngày 9/12/2020, hồ sơ TKBVTC là trường thông tin bắt buộc mà BMT phải đăng tải khi công khai HSMT gói thầu xây lắp, kể cả đấu thầu qua mạng và không qua mạng.
Để giám sát, theo dõi công tác đăng tải HSMT theo quy định, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đưa ra cảnh báo: “Trường hợp phát hiện BMT không đính kèm đầy đủ file HSMT và hồ sơ TKBVTC, đề nghị tổ chức, cá nhân phản ánh ngay cho chủ đầu tư, người có thẩm quyền theo địa chỉ nêu tại Bảng dữ liệu trong HSMT và phản ánh tới Đường dây nóng của Báo Đấu thầu số 024 3768 6611”.
Theo các BMT, việc liên tục có văn bản chấn chỉnh của Bộ KH&ĐT, đồng thời, công khai số điện thoại Đường dây nóng của Báo Đấu thầu đã mang lại hiệu quả tích cực. “Đây cũng là sự nhắc nhở các BMT phải đăng tải đầy đủ nội dung HSMT, các tài liệu đính kèm HSMT trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Các BMT thêm cẩn trọng, lưu ý hơn về trách nhiệm của mình khi mời thầu”, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng hạ tầng đô thị TP.HCM nhấn mạnh.
Về phía các nhà thầu, hiệu ứng từ việc công khai các kênh phản ánh liên quan đến HSMT là rất lớn. “3 năm qua, số điện thoại 024 3768 6611 và email tiếp nhận của Báo Đấu thầu là dòng thông tin luôn thường trực tại mỗi thông báo mời thầu được công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Tại Bảng dữ liệu đấu thầu trong các HSMT, số điện thoại và email của Báo Đấu thầu cũng xuất hiện để các nhà thầu có thể dễ dàng liên hệ khi phát hiện HSMT/HSYC chưa được công bố đầy đủ thông tin. Chỉ tính riêng lĩnh vực xây lắp, mỗi ngày xuất hiện rất nhiều HSMT/HSYC kiểu này, do BMT thiếu chuyên nghiệp hoặc cố tình làm khó nhà thầu, cần được rà soát, điều chỉnh kịp thời”, đại diện Công ty TNHH Xây lắp điện Nha Trang chia sẻ.
Chuyển biến tích cực sau phản ánh của Báo Đấu thầu
Trong 2 năm chịu ảnh hưởng nặng nề của đại dịch Covid-19 (2020 - 2021), đấu thầu qua mạng trở thành phương tiện sống còn giúp đẩy nhanh công tác đấu thầu. Đường dây nóng của Báo Đấu thầu liên tục nhận được phản ánh của nhà thầu liên quan đến nhiều gói thầu mà HSMT thiếu các tài liệu quan trọng. Hàng trăm cuộc điện thoại và email của các nhà thầu đã tìm đến Báo Đấu thầu. Từ đó đã ra đời nhiều tin, bài phản ánh chính xác, khách quan hoạt động đấu thầu trên cả nước, góp phần giúp công tác này ngày càng thông suốt, chuyên nghiệp, đem lại nhiều tiện ích cho đông đảo nhà thầu.
Phát huy vai trò của cơ quan truyền thông chuyên về hoạt động đấu thầu, Báo Đấu thầu đã nỗ lực phản ánh kịp thời tình trạng HSMT bị “rút ruột”. Từ đó, nhiều BMT đã rà soát, điều chỉnh, bổ sung kịp thời tài liệu bị thiếu, đồng thời gia hạn thời điểm đóng thầu nhằm tạo điều kiện cho các nhà thầu tham dự.
Mới đây, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Nho Quan, tỉnh Ninh Bình đã có quyết định sửa đổi HSMT và gia hạn đóng thầu Gói thầu số 1 Khảo sát, thiết kế và xây lắp thuộc Dự án Di chuyển đường điện 110kV phục vụ xây dựng đường trục khu quảng trường, nhà văn hóa trung tâm Huyện và chỉnh trang khu quảng trường. Gói thầu này có giá 43,361 tỷ đồng, khi phát hành HSMT phát hiện thiếu trang bản vẽ bố trí cột trên mặt cắt dọc PĐ 03, gây khó khăn cho nhà thầu trong việc bóc và đối chiếu khối lượng. Bên cạnh đó, đây là gói thầu EC với tổng thời gian thực hiện hợp đồng là 13 tháng (bao gồm cả thời gian thiết kế và thời gian thi công) nhưng trong mục tiến độ thi công, HSMT ghi thời gian thi công là 13 tháng, nếu nhà thầu không cẩn trọng sẽ dễ xảy ra việc “lỗi tiến độ” trong quá trình làm HSDT. HSMT của Gói thầu sau đó đã được cập nhật đầy đủ tài liệu, phần tiêu chuẩn đánh giá về tiến độ thi công được điều chỉnh từ 13 tháng sang 12 tháng, được gia hạn thời điểm đóng thầu 10 ngày, thu hút nhiều nhà thầu tham dự.
Tương tự, tại Công an tỉnh Đắk Lắk, sau phản ánh của Báo Đấu thầu về hàng loạt gói thầu xây lắp thiếu bản vẽ, tình hình đã được cải thiện rất nhiều. Theo đó, các gói thầu xây lắp được mời thầu từ năm 2021 đến nay của BMT này đã cập nhật bản vẽ, các tài liệu liên quan đầy đủ hơn.
Trao đổi với Báo Đấu thầu, Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng các công trình nông nghiệp và phát triển nông thôn tỉnh Bến Tre cho biết, khi tổ chức mời thầu Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Kè chống xói lở bờ sông Mỏ Cày, huyện Mỏ Cày Nam, tỉnh Bến Tre (bờ Nam) đã để xảy ra tình trạng sót nội dung chi phí xây dựng đính kèm bảng tiên lượng mời thầu. BMT không phát hiện ra cho đến khi Báo Đấu thầu liên hệ với BMT để rà soát do nhận được phản ánh của nhà thầu. BMT nhanh chóng vào cuộc và lập tức bổ sung tài liệu này, đồng thời gia hạn thời điểm đóng thầu để thuận lợi cho các nhà thầu muốn xây dựng HSDT chính xác.
Nhờ kênh giám sát, theo dõi hiệu quả này, chất lượng HSMT và tính cạnh tranh trong đấu thầu được nâng lên rất nhiều. Cũng thông qua việc giám sát liên tục, thúc đẩy phản biện xã hội, rất nhiều hành vi vi phạm, tiêu cực trong đấu thầu và thông tin xử lý vi phạm pháp luật về đấu thầu đã được Báo Đấu thầu phản ánh kịp thời như: cướp HSDT, không bán HSMT, cài cắm các tiêu chí bất hợp lý trong HSMT nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu, thông thầu, làm giả hồ sơ, tài liệu đấu thầu, nâng khống giá thiết bị, vật tư trong đấu thầu… Thông qua đó, giúp cảnh tỉnh chủ đầu tư, BMT, nhà thầu trên cả nước thực hiện nghiêm túc, đầy đủ các quy định của pháp luật về đấu thầu.
