|
| Nhiều gói thầu xây lắp quy mô hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng chỉ có một nhà thầu tham dự và trúng thầu. Ảnh minh họa: Nhã Chi |
Tại Bắc Giang, Gói thầu số 09 Xây dựng công trình nhà liên cơ quan và các hạng mục phụ trợ có giá 597,524 tỷ đồng, thuộc Dự án Xây dựng Tòa nhà liên cơ quan mới của Tỉnh, chỉ thu hút 1 nhà thầu tham dự và trúng thầu với giá 596,896 tỷ đồng. Đó là Liên danh Công ty CP Hà Đô 23 - Công ty TNHH Hà Hùng - Công ty TNHH Tập đoàn Thang máy thiết bị Thăng Long - Công ty TNHH Kỹ thuật xây dựng E-POWER - Công ty CP AT&T Việt Nam - Công ty CP Airpower - Công ty CP Xây dựng phòng cháy, chữa cháy Hà Nội.
Gói thầu Thi công xây dựng và mua sắm, lắp đặt thiết bị các công trình Nhà số 2, 3, 6 và một số hệ thống kỹ thuật có giá 812,676 tỷ đồng, thuộc Dự án Đầu tư xây dựng Bệnh viện đa khoa tỉnh Nam Định. Liên danh Tổng công ty CP Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam - Công ty CP Xây dựng số 12 - Công ty CP Cơ điện Vinaconex trúng thầu với giá 811,235 tỷ đồng.
Ba gói thầu xây lắp quy mô lớn vừa mở thầu trong tháng 5 - 6/2023 thuộc Dự án thành phần 1 Xây dựng đường Vành đai 3 đoạn qua TP.HCM (bao gồm cầu Kênh Thầy Thuốc) cũng có tình trạng tương tự.
Cùng thời gian tổ chức lựa chọn nhà thầu với Dự án thành phần 1 Xây dựng đường Vành đai 3 đoạn qua TP.HCM, 4 gói thầu xây lắp trên dưới 1 nghìn tỷ đồng của Dự án thành phần 2.1 Xây dựng đường song hành (đường đô thị) địa phận TP. Hà Nội thuộc Dự án Đầu tư xây dựng đường Vành đai 4 - Vùng Thủ đô Hà Nội cũng chỉ có 1 nhà thầu tham dự.
Lý giải về tình trạng trên, một số bên mời thầu cho rằng, việc có 1 hay nhiều nhà thầu tham dự là do thị trường quyết định, vì mọi thông tin đấu thầu đã được công khai, minh bạch. Mỗi nhà thầu có một lựa chọn phân khúc riêng, nên nếu không thuộc phân khúc nhà thầu quan tâm thì việc họ không tham gia là bình thường. Ở góc nhìn khác, ông Ngô Doãn Lộc, Phó trưởng Phòng Hợp đồng của Công ty TNHH Tập đoàn Xây dựng Delta chia sẻ, không phải nhà thầu nào cũng có thể đảm đương được những gói thầu quy mô lớn. Khi “cùng mâm”, các nhà thầu sẽ tạo nên sức mạnh nội lực, nhưng cũng đồng thời khiến các đơn vị yếu hơn rất khó trúng thầu. Theo đó, đơn vị yếu không tham gia các gói thầu lớn là diễn biến dễ hiểu.
Một chuyên gia khác đề xuất, thông tin trong hoạt động thầu cần minh bạch và làm mạnh hơn nữa để phát hiện sớm những dấu hiệu chủ đầu tư và nhà thầu “ăn rơ” với nhau trong việc tạo tiêu chí hạn chế cạnh tranh, định hướng nhà thầu. Trong trường hợp có dấu hiệu nặng hơn như thông đồng, hối lộ , pháp luật cần xử lý nghiêm minh. Các chuyên gia cũng khuyến nghị, nhà thầu nên mạnh dạn nghiên cứu hồ sơ mời thầu, nếu phát hiện những tiêu chí bất thường cần mạnh dạn liên tiếng kiến nghị để yêu cầu sửa đổi, mở cơ hội cho chính nhà thầu cũng như các chủ thể khác tham gia cạnh tranh bình đẳng trong cuộc thầu. “Nếu đứng ngoài cuộc, nhà thầu tự đánh mất cơ hội khẳng định năng lực của chính mình”, vị chuyên gia nói.
Phát biểu tại Kỳ họp thứ 5 Quốc hội khóa XV, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng chia sẻ, trong đấu thầu, thực tế là muôn hình vạn trạng, chúng ta không thể một lúc nghĩ ra được cách để kiểm soát được hết tất cả hành vi tiêu cực. Bởi vì, cứ tìm ra được một cách chống lại, thì có hàng nghìn, hàng vạn người tìm cách thoát ra, dùng đủ mọi cách để lạng lách, nên rất khó tìm được điểm cân bằng. Bộ trưởng thúc đẩy vai trò giám sát của các cơ quan liên quan, để tăng cường tính minh bạch và hiệu quả trong hoạt động thầu.
Cùng với việc giám sát từng bước trong công tác tổ chức lựa chọn nhà thầu, việc đánh giá hồ sơ đề xuất kỹ thuật đối với một gói thầu hàng trăm, hàng nghìn tỷ đồng là rất phức tạp. Thực tế này đòi hỏi công tác đánh giá, thẩm định, phê duyệt kết quả… phải thật kỹ lưỡng và có khoảng thời gian phù hợp mới chọn được đúng ứng viên tốt nhất.
