Thay đổi lớn, hiệu quả cao

Cần thực hiện nghiêm quy định pháp luật về đấu thầu qua mạng

Ông Vũ Đình Hồng, Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH Cơ khí chính xác Thăng Long

ĐTQM là một hình thức đấu thầu hiện đại, văn minh, phù hợp với thông lệ quốc tế. Thực tế triển khai ĐTQM tại nước ta cho thấy rất công khai, minh bạch, cạnh tranh và hiệu quả, nhờ đó giúp các bên, nhất là chủ đầu tư/bên mời thầu, nhà thầu tiết kiệm được rất nhiều chi phí (thời gian, tiền bạc), lựa chọn được nhà thầu thực sự có năng lực.

Bên cạnh những điểm tích cực đó, tôi cho rằng, vấn đề quan trọng nhất hiện nay là yêu cầu các bên thực hiện nghiêm các quy định của pháp luật về đấu thầu, trong đó có ĐTQM để nâng cao hơn nữa hiệu quả hoạt động này.

Thực tế theo dõi nhiều gói thầu tổ chức lựa chọn nhà thầu qua mạng thông qua các hình thức đấu thầu cạnh tranh (đấu thầu rộng rãi trong nước, hoặc chào hàng cạnh tranh) song số lượng nhà thầu nộp HSDT vẫn rất ít, thậm chí có nhiều gói thầu chỉ có 1 nhà thầu nộp HSDT. Nguyên nhân có thể là gói thầu này chưa hấp dẫn các nhà thầu, nhưng thực tế cũng đã có ý kiến nghi ngại phải chăng ở đây đã có sự thông đồng giữa chủ đầu tư, bên mời thầu với nhà thầu bằng việc đưa ra những tiêu chí hạn chế sự tham gia của nhà thầu; thông báo mời thầu qua mạng vào các ngày lễ, tết để giảm sự cạnh tranh…

Hay qua quan sát việc công bố kết quả lựa chọn nhà thầu qua mạng của các chủ đầu tư/bên mời thầu cũng thấy hiện tượng một số gói thầu không công khai kết quả đánh giá HSDT… theo quy định của pháp luật về đấu thầu.

Như vậy, đây là vấn đề rất đáng được lưu ý và cần được cơ quan có trách nhiệm khảo sát, kiểm tra để có biện pháp phù hợp, nhằm nâng cao hơn nữa hiệu quả đấu thầu, thực thi nghiêm các quy định của pháp luật về đấu thầu.

Giúp chủ đầu tư minh bạch công tác tổ chức đấu thầu

Ông Nguyễn Văn Huyện, Tổng cục trưởng Tổng cục Đường bộ Việt Nam

Từ năm 2018 đến nay, ngành giao thông nói chung và lĩnh vực quản lý, bảo trì đường bộ nói riêng đã từng bước triển khai và đẩy mạnh ĐTQM để lựa chọn nhà thầu. Thực tế cho thấy, ĐTQM là công cụ hữu hiệu nhất để tăng tính cạnh tranh cho công tác bảo trì, bảo dưỡng đường bộ, có tỷ lệ tiết kiệm khá cao, giảm thời gian chuẩn bị hồ sơ, giảm chi phí cho nhà thầu, bên mời thầu. Nhờ thực hiện ĐTQM, chúng tôi đã loại bỏ được các nhà thầu yếu kém tham gia vào bảo trì đường bộ, giúp các chủ đầu tư minh bạch được quá trình tổ chức đấu thầu, cơ quan quản lý nhà nước cũng yên tâm hơn về tỷ lệ tiết kiệm nhờ tăng tính cạnh tranh trong lựa chọn nhà thầu. Công tác đấu thầu vì thế cũng trở nên chuyên nghiệp, hiện đại hơn. Cộng đồng doanh nghiệp và xã hội có thể giám sát được chất lượng của quá trình tổ chức lựa chọn nhà thầu.

Nhờ những ưu điểm nổi bật về công khai, minh bạch, cạnh tranh và chuyên nghiệp, ĐTQM chính là công cụ tối ưu mà ngành đường bộ sẽ ưu tiên lựa chọn và tăng cường áp dụng tối đa trong công tác lựa chọn nhà thầu. Tổng cục Đường bộ Việt Nam sẽ bổ sung kinh phí để nâng cấp hạ tầng mạng, phục vụ tốt hơn công tác ĐTQM của các chủ đầu tư và đơn vị trực thuộc; giám sát chặt chẽ quá trình lập giá các gói thầu bảo dưỡng, bảo trì đường bộ, đảm bảo tính đúng, tính đủ; công khai, minh bạch các yếu tố hàng hóa, dịch vụ công ích trong công tác bảo trì; xử lý nghiêm các sai phạm trong quá trình ĐTQM các gói thầu bảo trì, bảo dưỡng đường bộ.

Cần cơ quan độc lập giám sát quá trình đấu thầu qua mạng

Ông Nguyễn Văn Phi, Giám đốc Công ty CP Tư vấn kiểm định và xây dựng Thành Phát

ĐTQM đã thay đổi thói quen trong quá trình đấu thầu từ lâu nay của chủ đầu tư, bên mời thầu và nhà thầu. Công tác đấu thầu truyền thống với bản giấy, in ấn, phát hành HSMT và rất nhiều thủ tục lâu nay đã được thay thế hoàn toàn trên môi trường điện tử, được đơn giản hóa rất nhiều, giúp tiết kiệm rất nhiều thời gian, công sức và chi phí.

Tuy nhiên, khi chuyển từ đấu thầu truyền thống sang ĐTQM vẫn tồn tại một số hạn chế. Cụ thể, HSMT mặc dù được công khai hơn, nhà thầu có thể tiếp cận dễ dàng hơn, nhưng lại phát sinh nhiều “cản trở” khác như: hồ sơ công khai không đầy đủ, xuất hiện một số tiêu chí cài cắm trong HSMT, có những tiêu chí rất tinh vi, hạn chế sự tham gia của nhà thầu.

Trong môi trường mạng, việc xử lý các nội dung làm rõ HSMT, kiến nghị trong đấu thầu vẫn chưa thực sự nhanh và hiệu quả như mong đợi.

Qua thực tiễn, rất cần một đơn vị thứ 3, giám sát độc lập các hoạt động đấu thầu giữa bên mời thầu và nhà thầu; có đủ thẩm quyền, kịp thời giải quyết những vấn đề tại các gói thầu có dấu hiệu thiếu công khai, minh bạch…, tạo sân chơi bình đẳng, lành mạnh trong hoạt động đấu thầu.

Đấu thầu qua mạng bớt áp lực hơn

Ông Nguyễn Quốc Tùng, Phó Giám đốc Công ty TNHH Ngọc Khánh

Là một nhà thầu trong lĩnh vực xây dựng, từng tham gia đấu thầu tại rất nhiều gói thầu xây lắp cơ bản, xây lắp dân dụng trên phạm vi toàn quốc, Công ty nhận thấy rất nhiều tiện ích kể từ khi triển khai ĐTQM. Đơn cử, các thông tin về gói thầu được đăng tải công khai, giúp nhà thầu dễ dàng tiếp cận và tham gia đấu thầu qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia. Việc chuẩn bị HSDT cũng bớt áp lực hơn, do năng lực của nhà thầu được kê khai đơn giản. Đồng thời, các nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm tốt có nhiều cơ hội bình đẳng, minh bạch. ĐTQM cũng tạo điều kiện cho nhà thầu từ địa phương này có nhiều hơn cơ hội tham gia các gói thầu ở địa phương khác.

Hiện nay, việc triển khai ĐTQM dần trở nên phổ biến, do đó, nhằm công khai, minh bạch thông tin về đấu thầu, chúng tôi cho rằng, các chủ đầu tư/bên mời thầu cần công khai chi tiết các nội dung trong báo cáo đánh giá HSDT, thay vì công khai thông tin một cách chung chung như đại đa số các báo cáo đánh giá HSDT hiện nay trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia.

Tiết kiệm nhân, vật lực nhờ đấu thầu qua mạng

Ông Lê Thanh Đạo, Trưởng Phòng Kỹ thuật thuộc Ban Quản lý thực hiện dự án xây dựng cấp bách hệ thống chống lũ lụt sông Cầu kết hợp hoàn thiện hạ tầng đô thị hai bờ sông Cầu, tỉnh Thái Nguyên

Thực tiễn triển khai tại đơn vị cho thấy ĐTQM có nhiều ưu điểm vượt trội so với hình thức đấu thầu truyền thống. Thứ nhất, là tăng tỷ lệ tiết kiệm cho ngân sách nhà nước. Các gói thầu được mời thầu cạnh tranh, công khai trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia giúp các nhà thầu dễ dàng tiếp cận thông tin mọi lúc, mọi nơi, xóa bỏ các cản trở về không gian và thời gian, gia tăng cơ hội dự thầu, từ đó tăng cạnh tranh, tiết kiệm trong đấu thầu.

Thứ hai, là tiết kiệm chi phí đấu thầu. Đối với ĐTQM, chủ đầu tư/bên mời thầu không mất thêm chi phí sắp xếp nhân, vật lực thực hiện công tác đóng/mở thầu. Đồng thời, HSMT được phát hành qua mạng, không mất thêm chi phí in ấn, sắp xếp nhân sự phụ trách công tác phát hành HSMT, và các chi phí phát sinh khác.

Tuy nhiên, Ban cũng gặp một số vướng mắc trong quá trình triển khai áp dụng ĐTQM. Vướng mắc đang dần được khắc phục nhờ hệ thống hạ tầng công nghệ thông tin đang trong quá trình hoàn thiện.

Đấu thầu qua mạng đảm bảo tính liên tục hoạt động đấu thầu trong dịch Covid-19

Ông Trần Anh Tuấn, Giám đốc Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng và Thương mại Tuấn Phong

Là một doanh nghiệp nhỏ và vừa nhưng thời gian qua, nhờ Chính phủ và các cơ quan chức năng tăng cường đẩy mạnh ĐTQM mà Công ty đã trúng thầu tại một số công trình, dự án ngành điện. ĐTQM giúp nhà thầu tiết kiệm được rất nhiều chi phí liên quan đến công tác đấu thầu như chi phí đi lại, in ấn, mua HSMT, làm HSDT.

Hơn 1 năm qua, do ảnh hưởng của dịch Covid-19, việc đi lại của nhà thầu khó khăn hơn, một số địa phương bị giãn cách xã hội, phong tỏa tại một số địa điểm, song nhờ có ĐTQM, công tác đấu thầu vẫn đảm bảo sự liên tục, không làm ảnh hưởng đến tiến độ lựa chọn nhà thầu và triển khai dự án. Thông qua ĐTQM, chúng tôi đã trúng thầu các công trình phù hợp với khả năng của mình ở những địa bàn xa xôi với những chủ đầu tư, bên mời thầu mà chúng tôi chưa có mối quan hệ trước đó. Tính hiệu quả và minh bạch của ĐTQM rất rõ ràng, góp phần đẩy lùi nhiều tiêu cực trong đấu thầu truyền thống, tạo thêm cơ hội trúng thầu cho những doanh nghiệp có năng lực tìm kiếm và mở rộng thị trường phù hợp với khả năng của mình.

Về phía nhà thầu, để tận dụng và chủ động với sân chơi ĐTQM, chúng tôi đã đầu tư để nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin, nâng cao trình độ của cán bộ đấu thầu để nhanh chóng nắm bắt thông tin mời thầu, xây dựng và nộp HSDT qua mạng có chất lượng nhất, đảm bảo có thể cạnh tranh được với nhiều nhà thầu khác và trúng thầu.

Cần nâng cấp và hoàn thiện hạ tầng đấu thầu qua mạng

Ông Đào Trọng Sáng, Trưởng phòng Kinh tế - Kế hoạch thuộc Ban Quản lý dự án điện 1, Tập đoàn Điện lực Việt Nam

Qua thực tiễn triển khai nhiều gói thầu đấu thầu qua mạng của ngành điện, chúng tôi mong muốn Chính phủ, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng các cơ quan hữu quan nghiên cứu, đưa ra các giải pháp đồng bộ để nâng cấp, hoàn thiện hạ tầng ĐTQM, tạo điều kiện thuận lợi tối đa để bên mời thầu tổ chức thành công ĐTQM với tất cả gói thầu ở các lĩnh vực. Cụ thể là xây dựng hạ tầng, Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia đáp ứng được nhu cầu ĐTQM với mọi loại gói thầu và phương thức lựa chọn nhà thầu và các loại hợp đồng, kể cả loại hợp đồng theo giá kết hợp. Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia cần tiếp tục mở rộng dung lượng đăng tải HSMT và HSDT để việc áp dụng ĐTQM thuận lợi hơn.

Với mong muốn tối đa hóa lợi ích của việc ĐTQM, bên mời thầu chúng tôi mong muốn các cơ quan chức năng xây dựng kho dữ liệu công khai về nhà thầu, chủ đầu tư để khi ĐTQM, bên mời thầu có thể kiểm tra, cập nhật thông tin về nhà thầu, năng lực tài chính, kinh nghiệm thực hiện các hợp đồng tương tự, tiến độ thực hiện các hợp đồng trong hiện tại và quá khứ của nhà thầu...; đảm bảo lựa chọn được nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm thực hiện gói thầu.

Công khai chưa đầy đủ báo cáo đánh giá hồ sơ dự thầu

Lê Thị Hồng Phương, Giám đốc Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ tổng hợp Toàn Cầu

Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia ngày càng được hoàn thiện đã tạo cơ hội nhiều hơn cho các nhà thầu. HSMT được bên mời thầu tải lên Hệ thống đầy đủ giúp nhà thầu dễ dàng tiếp cận các thông tin đấu thầu, có nhiều thời gian hơn để chuẩn bị HSDT, tiết kiệm thời gian, chi phí; dung lượng HSDT cũng được nâng cấp, đáp ứng yêu cầu của thực tiễn.

Tuy nhiên, một số chủ đầu tư/bên mời thầu khi công khai báo cáo đánh giá HSDT chưa tuân thủ đúng quy định, công khai không đầy đủ nội dung báo cáo đánh giá HSDT. Quá trình trao đổi thông tin giữa nhà thầu và một số chủ đầu tư/bên mời thầu trong quá trình làm rõ HSMT qua Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia chưa nhanh, chưa kịp thời khiến nhà thầu mất nhiều thời gian.