|
| Các nhà thầu xây dựng Việt Nam có thể đảm đương được 90 - 95% các hạng mục xây dựng hạ tầng đường sắt tốc độ cao. Ảnh minh họa AI |
Mặc dù chưa từng làm đường sắt tốc độ cao, nhưng nhiều nhà thầu xây dựng lớn trong nước đã có sự chuẩn bị từ nhân sự, thiết bị, tài chính… và đưa ra cam kết đủ năng lực để đảm đương phần hạ tầng xây dựng trong dự án hạ tầng giao thông lớn nhất từ trước đến nay này.
Nhà thầu nội khẳng định “đủ sức” làm hạ tầng xây dựng
Kể từ khi Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam được Quốc hội thông qua chủ trương đầu tư, Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam (VACC) liên tục làm việc với các thành viên để cùng phân tích, làm rõ cơ hội tiếp cận Dự án; chuẩn bị kỹ lưỡng về nguồn nhân lực, thiết bị, tài chính, cũng như đưa ra kiến nghị với Chính phủ về cơ chế hợp lý nhất để nhà thầu xây dựng Việt Nam có thể tham gia triển khai.
Tại Hội nghị “Nhà thầu trong nước phát huy nội lực tham gia xây dựng Dự án đường sắt tốc độ cao trục Bắc Nam” được VACC tổ chức cuối tuần qua, ông Phạm Văn Khôi, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Đầu tư và Xây dựng giao thông Phương Thành khẳng định, các nhà thầu xây dựng Việt Nam hoàn toàn có thể đảm đương được phần hạ tầng xây dựng của Dự án do đã tích lũy năng lực, kinh nghiệm trong quá trình xây dựng các công trình giao thông rất phức tạp (như cầu đúc hẫng, cầu dây văng, cầu vòm thép, đường bộ cao tốc...). Tuy nhiên, hạ tầng của đường sắt tốc độ cao có yêu cầu kỹ thuật rất khác, với những đòi hỏi khắt khe hơn nhiều so với hạ tầng đường bộ cao tốc, nên các nhà thầu nội cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng để đảm bảo triển khai thành công.
Ông Khôi cho rằng, cần phân chia các hạng mục, gói thầu của Dự án theo phần thiết bị và phần kết cấu hạ tầng xây dựng riêng để các nhà thầu xây dựng có thể tham gia và góp phần đảm bảo tiến độ cả công trình. Ông Khôi dẫn chứng, các công trình lớn như sân bay Long Thành, cao tốc Bắc Nam... có sự tham gia của nhiều nhà thầu trong nước vẫn đảm bảo tiến độ, thậm chí rút ngắn thời gian hoàn thành, nhưng Nhà nước không phải trả thêm chi phí (khác với các nhà thầu nước ngoài). Theo đó, ông Khôi kiến nghị, trong dự án tới đây, những hạng mục nào làm được ngay thì để các nhà thầu xây dựng Việt Nam tham gia làm, những hạng mục nào đòi hỏi yêu cầu kỹ thuật đặc biệt hơn thì sẽ thuê đội ngũ chuyên gia chất lượng thực hiện.
Ông Nguyễn Quang Dũng, Phó Tổng giám đốc Tập đoàn Đèo Cả chia sẻ, vừa qua Chính phủ đã trình Quốc hội 19 nhóm cơ chế, chính sách đặc thù cho việc triển khai Dự án đường sắt tốc độ cao, trong đó nhà thầu đặc biệt quan tâm tới cơ chế thực thi công tác giải phóng mặt bằng và cấp phép mỏ vật liệu. Đây là những vấn đề vướng mắc trong quá trình triển khai thi công tại nhiều dự án, nên phía nhà thầu mong rằng, với Dự án đường sắt tốc độ cao, Nhà nước sẽ chủ trì thực hiện gỡ khó.
Về công tác lựa chọn nhà thầu, Tập đoàn Đèo Cả cho rằng, các nhà thầu Việt Nam đủ năng lực để đảm nhận phần hạ tầng xây dựng và kiến nghị áp dụng chỉ định thầu đối với phần công việc này, đồng thời cho phép sử dụng nhà thầu phụ đặc biệt (có quy định áp dụng giá trị của nhà thầu phụ là bao nhiêu %) cho các hạng mục thiết bị. Việc chỉ định thầu nên ưu tiên lựa chọn/chỉ định các doanh nghiệp trong nước có năng lực về quản trị, năng lực tổ chức triển khai thi công được chứng minh qua các dự án trọng điểm, đường cao tốc, cầu, hầm lớn... Do các hệ thống định mức và tiêu chuẩn đối với triển khai dự án đường sắt tốc độ cao đang thiếu, chưa hoàn thiện, nhà thầu mong muốn các định mức, tiêu chuẩn sẽ sớm được ban hành.
Ông Chu Văn Tuân, Phó Giám đốc Ban Quản lý Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam thuộc Bộ Xây dựng cho biết, thực tiễn triển khai các dự án giao thông quan trọng tại Việt Nam thời gian qua cho thấy, mặc dù chưa từng làm đường sắt tốc độ cao nhưng với năng lực, kinh nghiệm trong các dự án trước đây, các nhà thầu xây dựng Việt Nam có thể đảm đương được 90 - 95% đối với các hạng mục xây dựng hạ tầng. Với các hạng mục có yêu cầu kỹ thuật đặc biệt (chiếm tỷ lệ nhỏ), nếu được tiếp cận, chuẩn bị và chuyển giao kỹ thuật sớm, tin rằng các nhà thầu xây dựng của Việt Nam cũng có thể đảm đương được.
 |
| Việc đầu tư xây dựng đường sắt tốc độ cao Bắc - Nam sẽ tạo ra thị trường xây dựng giá trị khoảng 33,5 tỷ USD. Ảnh: Thiên Sơn |
“Chạy đua” đảm bảo tiến độ khởi công
Để khởi công Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam vào năm 2027 còn rất nhiều việc phải làm. Ông Chu Văn Tuân cho biết, các thủ tục lập báo cáo nghiên cứu khả thi đang được hoàn thiện để trình Chính phủ và triển khai các bước tiếp theo theo tiến độ đã được Quốc hội phê duyệt.
Liên quan tới công tác giải phóng mặt bằng, mỏ vật liệu, sau cuộc họp Ban chỉ đạo vừa qua, Chính phủ ra thông báo ngày 20/3/2025 chỉ đạo quyết liệt về công tác giải phóng mặt bằng, mỏ vật liệu, giao việc cho các cơ quan chức năng vào cuộc trong giai đoạn tới.
Ông Lê Trung Thành, Vụ trưởng Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng (Bộ Xây dựng) cho biết, các tiêu chuẩn, quy chuẩn với dự án đường sắt tốc độ cao rất phức tạp, khó. Châu Âu đã thực hiện đường sắt cao tốc nhiều năm và xây dựng được hệ thống tiêu chuẩn, quy chuẩn, nhiều nước đi sau đã sử dụng lại các hệ thống tiêu chuẩn đó. Vụ Khoa học công nghệ, Môi trường và Vật liệu xây dựng đã tham mưu với Bộ trưởng Bộ Xây dựng theo hướng sẽ áp dụng trực tiếp các tiêu chuẩn của nước ngoài, vì quy định pháp luật Việt Nam cho phép áp dụng tiêu chuẩn của các nước tiên tiến đối với những tiêu chuẩn, quy chuẩn mà Việt Nam chưa có. Các tiêu chuẩn, quy chuẩn như thế nào sẽ đi liền với công nghệ đường sắt tốc độ cao mà Việt Nam lựa chọn.
Liên quan tới các quy định về đấu thầu, ông Phạm Thy Hùng, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Tài chính) thông tin, hiện Cục Quản lý đấu thầu đang triển khai nghiên cứu để sửa đổi các quy định của Luật Đấu thầu. Theo ông Hùng, gần đây, một số dự án lớn được lãnh đạo Chính phủ giao cho các doanh nghiệp lớn thực hiện, trong khi về năng lực, kinh nghiệm thì doanh nghiệp được giao việc chưa có hợp đồng tương tự nào, nhưng họ vẫn làm rất tốt. Do đó, một trong các định hướng trong sửa đổi Luật Đấu thầu thời gian tới là đổi mới đánh giá năng lực kinh nghiệm, tài chính của nhà thầu.
Với việc lựa chọn đấu thầu trong nước hay đấu thầu quốc tế, có quan điểm cho rằng, nên ưu tiên đấu thầu trong nước và cho phép nhà thầu trong nước liên danh với nhà thầu nước ngoài. “Đây là một điểm mới, sẽ được đặt ra trong quá trình bàn thảo sửa đổi Luật Đấu thầu sắp tới”, ông Hùng chia sẻ.
