|
| Giá vật liệu, nhân công leo thang khiến nhà thầu thi công các gói thầu xây lắp quy mô lớn, theo loại hợp đồng trọn gói có thể phải gánh nhiều hệ lụy. Ảnh chỉ mang tính minh họa. Nguồn Internet |
Chỉ tính riêng trong tháng 3/2022 đã có hàng loạt gói thầu xây lắp quy mô lớn mời thầu với thời gian thực hiện trên 12 tháng, áp dụng loại hợp đồng trọn gói. Chẳng hạn như Gói thầu số 5 Thi công xây dựng công trình thuộc Dự án Đường trục Bắc - Nam khu Đại học Phố Hiến do Ban Quản lý khu Đại học Phố Hiến làm chủ đầu tư, Công ty TNHH Minh Phương trúng thầu với giá 118,144 tỷ đồng, thời gian thực hiện hợp đồng 650 ngày; Gói thầu số 15 Thi công xây dựng và lắp đặt thiết bị thuộc Dự án Cải tạo, nâng cấp để chuyển đổi nhiệm vụ của Nghĩa trang Văn Điển giai đoạn 2 do Ban Phục vụ lễ tang Hà Nội làm chủ đầu tư, Liên danh Công ty TNHH Tập đoàn thang máy thiết bị Thăng Long - Công ty TNHH Phòng cháy chữa cháy Vạn Xuân - Công ty CP Đầu tư và Xây dựng Thanh Xuân trúng thầu với giá 92,64 tỷ đồng, thời gian thực hiện hợp đồng 690 ngày; Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Cải tạo, nâng cấp, mở rộng Trường THPT Bàu Bàng, tỉnh Bình Dương do UBND huyện Bàu Bàng làm chủ đầu tư, Liên danh Công ty CP Xây dựng và Trang trí nội thất Phúc Tấn - Công ty CP Đầu tư xây dựng Điền Kim trúng thầu với giá 87,417 tỷ đồng, thời gian thực hiện hợp đồng 420 ngày…
Nhiều nhà thầu cho rằng, giá đất đắp nền, cát xây dựng, sắt, thép, xăng dầu tăng phi mã như hiện nay dẫn đến nghịch lý càng trúng thầu, càng thi công, càng lỗ. Nếu dự toán gói thầu sát với khối lượng công việc thì không có nhà thầu nào thi công các công trình xây lắp lớn trong thời gian dài mà không bị lỗ nặng. Ngay cả với hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, loại hợp đồng được xem là “dễ thở” nhất, thì nhà thầu cũng khó bề xoay xở trong bối cảnh “bão giá” hiện tại.
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, một số chủ đầu tư áp dụng loại hợp đồng trọn gói cho rằng, “bão giá” nguyên vật liệu xây dựng mới xảy ra thời gian gần đây, trong khi kế hoạch lựa chọn nhà thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt trước đó một thời gian dài. Các bước tiếp theo của quá trình lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ loại hợp đồng đã phê duyệt, không thể làm khác được.
Một nhà thầu đang “mắc kẹt” với hợp đồng trọn gói tại một công trình giao thông gần 60 tỷ đồng ở tỉnh Hòa Bình chia sẻ, do khâu giải phóng mặt bằng của địa phương chậm gần 1 năm, khi nhà thầu nhận mặt bằng thi công lại đúng thời điểm “bão giá” vật liệu, hợp đồng trọn gói nên không có cách nào tháo gỡ vướng mắc. Tại thời điểm thương thảo hợp đồng, nhà thầu đã trao đổi với chủ đầu tư về việc áp dụng loại hợp đồng khác do tiên lượng về rủi ro thi công kéo dài song không được chấp nhận.
Theo TS. Nguyễn Việt Hùng, chuyên gia về đấu thầu, áp dụng hợp đồng trọn gói đối với gói thầu xây lắp quy mô lớn, thời gian thực hiện dài, không xác định được chính xác khối lượng thực hiện là bất cập hiện nay, nhất là trong bối cảnh giá vật liệu xây dựng biến động mạnh. Kinh phí dự phòng tính trong hợp đồng trọn gói chỉ 5 - 10%, không đủ để nhà thầu bù lỗ trong giai đoạn trượt giá nguyên vật liệu xây dựng từ 20 - 30%. Mặt khác, đối với hợp đồng trọn gói, nếu chủ đầu tư và đơn vị tư vấn thiết kế tính toán sai khối lượng (xây dựng dự toán không chính xác) thì phải chịu trách nhiệm đền bù thiệt hại cho Nhà nước theo quy định tại Điều 62 Luật Đấu thầu.
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, Chủ tịch Hiệp hội Nhà thầu xây dựng Việt Nam cho biết, Hiệp hội vừa kiến nghị với Bộ Xây dựng có chính sách điều chỉnh và không nên sử dụng hợp đồng trọn gói đối với các gói thầu xây lắp khó xác định chính xác khối lượng thực hiện. Trên thế giới, nhiều tổ chức cũng khuyến cáo không áp dụng hợp đồng trọn gói đối với các gói thầu có thời gian thực hiện từ 18 tháng trở lên. Việc áp dụng hợp đồng trọn gói với công trình lớn, thời gian thực hiện dài, biến động tăng giá đầu vào sẽ dồn nhà thầu vào thế “đường cùng” và “vỡ trận”. Hệ lụy là nhà thầu phá sản, thi công chậm tiến độ, bỏ cuộc giữa chừng hay làm ẩu, bỏ bớt các hạng mục, công trình không đảm bảo chất lượng thì chủ đầu tư cũng chịu hậu quả.
