|
| Ảnh chỉ mang tính minh họa: Tường Lâm |
Khảo sát của phóng viên Báo Đấu thầu cho thấy, ở nội dung yêu cầu “đính kèm thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu” trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia, hầu hết các bên mời thầu chỉ đính kèm quyết định phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu của chủ đầu tư (chỉ có tên của nhà thầu trúng thầu), thiếu danh sách nhà thầu bị loại và lý do bị loại.
Chẳng hạn như tại Gói thầu Thi công hạng mục giao thông và hạ tầng kỹ thuật thuộc Dự án Đầu tư xây dựng tuyến đường từ đường bộ ven biển đến ngã ba Vạn Bún (đường Lý Thái Tổ), nhà thầu trúng thầu là Liên danh Công ty CP Xây dựng Dịch vụ và Thương mại 68 - Công ty CP Tập đoàn Việt Úc với giá trúng thầu 528,292 tỷ đồng. Thay vì công khai thông báo kết quả lựa chọn nhà thầu, Ban Quản lý dự án (QLDA) đầu tư xây dựng quận Đồ Sơn, TP. Hải Phòng (Bên mời thầu) chỉ công khai Quyết định số 497/QĐ-UBND ngày 19/4/2021 của UBND quận Đồ Sơn phê duyệt kết quả lựa chọn nhà thầu gói thầu trên.
Ban QLDA phát triển đô thị và đầu tư xây dựng công trình dân dụng TP. Hải Phòng cũng không công khai danh sách nhà thầu bị loại tại Gói thầu số 18 Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 10, đoạn từ cầu Đá Bạc đến cầu Kiền và xây dựng, cải tạo, hệ thống thoát nước trên tuyến (giá trúng thầu 427,6 tỷ đồng); Gói thầu số 19 Xây dựng mới 1 đơn nguyên cầu Giá, cầu Hang Lương, cầu Trịnh Xá (giá trúng thầu 178,4 tỷ đồng) thuộc Dự án Cải tạo, nâng cấp Quốc lộ 10, đoạn từ cầu Đá Bạc đến cầu Kiền.
Tương tự, Gói thầu số 2 Thi công xây dựng các hạng mục: san nền + thoát nước + giao thông khu tái định cư + bó vỉa, rãnh tam giác thuộc Dự án Khu tái định cư Cảng hàng không Lào Cai (giai đoạn II, giá trúng thầu 115,639 tỷ đồng) do Ban QLDA đầu tư xây dựng huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai mời thầu cũng không công khai danh sách nhà thầu bị loại…
Ở nhiều gói thầu có quy mô hàng trăm tỷ đồng, phóng viên Báo Đấu thầu đã nhiều lần liên hệ với các bên mời thầu để hỏi về danh sách nhà thầu bị loại, lý do loại nhà thầu nhưng không nhận được sự hợp tác từ bên mời thầu. Với nhiều lý do khác nhau, cán bộ của bên mời thầu từ chối cung cấp thông tin về nhà thầu bị loại như: thông tin về nhà thầu bị loại, lý do bị loại không bắt buộc phải công khai; đã công khai rồi nhưng không thành công nên không hiển thị trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia...
Tìm hiểu của phóng viên Báo Đấu thầu cho thấy, tại nhiều gói thầu không công khai danh sách nhà thầu bị loại có hiện tượng không ít nhà thầu có uy tín, năng lực, trúng nhiều gói thầu quy mô hàng trăm tỷ đồng nhưng vẫn trượt thầu “hớ hênh” ở những gói thầu có giá trị chỉ vài chục tỷ đồng. Bên cạnh đó, có những nhà thầu chưa từng được công khai trúng gói thầu nào, chưa đăng ký tư cách nhà thầu trên Hệ thống mạng đấu thầu quốc gia nhưng vẫn tham gia đấu thầu những gói thầu quy mô lớn, nằm ngoài “tầm với” và bị loại với những lý do như không nộp bảo đảm dự thầu, hồ sơ dự thầu không hợp lệ...
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, ông Lê Văn Tăng, nguyên Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu thuộc Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết, có nhiều nguyên nhân khiến các bên mời thầu muốn “né” công khai danh sách nhà thầu bị loại, lý do loại các nhà thầu. Theo ông Tăng, từ việc thông báo danh sách nhà thầu bị loại, lý do bị loại và nhà thầu được lựa chọn, dư luận và xã hội bước đầu có thể nhìn nhận được việc lựa chọn nhà thầu có thực sự cạnh tranh, lý do loại nhà thầu có thuyết phục, nhà thầu được lựa chọn có thực sự xứng đáng, có hay không các dấu hiệu của những cuộc thầu dàn xếp “quân xanh, quân đỏ”...? Ông Tăng kiến nghị, cần có chế tài để buộc các bên mời thầu đăng tải đầy đủ thông tin đấu thầu theo quy định (việc không công khai hay công khai thiếu danh sách nhà thầu bị loại được xem là việc công khai không đầy đủ thông tin đấu thầu).
Khi danh sách nhà thầu bị loại, lý do bị loại không được công bố, dư luận hoàn toàn có quyền đặt câu hỏi về tính minh bạch của cuộc thầu, vì sao chủ đầu tư/bên mời thầu này không muốn công khai, minh bạch thông tin đấu thầu? Việc chủ đầu tư/bên mời thầu công khai đầy đủ danh tính các nhà thầu tham gia đấu thầu sẽ góp phần thúc đẩy sự tham gia, giám sát của cộng đồng, dư luận xã hội đối với hoạt động đấu thầu, tăng cường tính minh bạch cho công tác đấu thầu.
