Vốn hóa khổng lồ, nhưng Apple lại rất hiếm tỷ phú

Nhà sáng lập Steve Jobs của Apple khi còn sống và vợ Laurence Powell Jobs - Ảnh: Getty/CNN.

"Điểm danh" các tỷ phú ở Thung lũng Silicon có lẽ không phải là việc khó.

Chỉ trong hơn 3 tháng đầu năm nay, đã có thêm hai nhân vật trong làng công nghệ Mỹ là Arash Ferdowsi của Dropbox và Peter Gassner của Veeva cán ngưỡng tài sản 1 tỷ USD. Ngoài ra, các tỷ phú công nghệ chiếm tới 1/5, tương đương khoảng 1 nghìn tỷ USD, trong khối tổng tài sản của xếp hạng giàu Bloomberg Billionaires Index.

Tuy vậy, Bloomberg cho biết, việc tìm kiếm những nhân vật có tài sản 10 con số tại hãng công nghệ Apple lại là một việc không dễ, dù "quả táo" đường đường là công ty có giá trị vốn hóa thị trường lớn nhất thế giới. Mức vốn hóa của Apple hiện vào khoảng 879 tỷ USD, và được dự báo sẽ cán mốc 1 nghìn tỷ USD trong tương lai không xa.

Chủ tịch Hội đồng Quản trị Apple, ông Art Levinson, là tỷ phú duy nhất hiện nay làm việc trong công ty này. Mặc dù vậy, cổ phiếu Apple chỉ chiếm khoảng 20% trong khối tài sản 1 tỷ USD của ông Levinson, và phần còn lại của tài sản này là thành quả của thời gian dài ông làm việc ở Genentech trên cương vị Chủ tịch kiêm Giám đốc điều hành (CEO). Ông Levinson cũng là một trong những cổ đông đời đầu của công cụ tìm kiếm Google.

Không một ai khác trong Apple ở gần địa vị tỷ phú vào thời điểm này. CEO Tim Cook chỉ có 600 triệu USD tài sản - phản ánh một chính sách thù lao mà lương thưởng bị ràng buộc vào kết quả kinh doanh.

Theo Bloomberg Pay Index, một chỉ số xếp hạng các nhà điều hành doanh nghiệp niêm yết Mỹ về thù lao, thì các sếp của Apple được trả khá "bèo". Đánh giá này dựa trên tỷ lệ thấp giữa mức lương thưởng mà Apple trả cho các nhà điều hành so với lợi nhuận của công ty.

Thực tế này dẫn đến việc các sếp của Apple nắm giữ lượng cổ phiếu công ty tương đối nhỏ. Bởi vậy, kể từ khi Apple thoát khỏi bờ vực phá sản vào năm 1997 và phát triển hùng mạnh, công ty này có rất ít tỷ phú.

"Apple đã trở lại từ cõi chết và điều này tác động không nhỏ đến chuyện lương thưởng. Trong công ty này không còn sự tập trung sở hữu ở mức độ cao nữa", ông Gene Munster, đồng sáng lập Loup Ventures, nhận xét.

Vì lý do như vậy, Apple khác biệt so với các công ty công nghệ lớn khác. Tại các hãng công nghệ lớn khác, các nhà sáng lập và điều hành thường giành thứ hạng cao trong xếp hạng tỷ phú. Trong số đó phải kể từ Jeff Bezos của Amazon; Sergey Brin, Larry Page và Eric Schmidt của Google; Bill Gates của Microsoft; Mark Zuckerberg và Jan Koum của Facebook.

Tổng tài sản của các tỷ phú trên chiếm khoảng 10% tổng tài sản của các tỷ phú trong Bloomberg Billionaires Index - xếp hạng 500 người giàu nhất hành tinh.

Ngoài 3 triệu USD tiền lương và 6 triệu USD tiền thưởng, khoản thù lao của ông Cook trên cương vị CEO Apple chủ yếu là 367 triệu USD chứng quyền được trao khi ông tiếp quản vị trí này vào năm 2011 sau cái chết của nhà sáng lập Steve Jobs. Khoản 367 triệu USD chứng quyền này là tiền trả cho ông trong 1 thập kỷ và chỉ được bán ra theo định kỳ.

Trong khi đó, Alphabet dành gói lương thưởng nhiều triệu USD cho ông Sundar Pichai, CEO Google, suốt 3 năm liên tiếp, đồng thời tặng chứng quyền hai năm một lần trị giá hàng chục triệu USD mỗi người cho các nhà điều hành.

Cổ đông hãng xe điện Tesla mới đây phê chuẩn một gói thù lao 2,6 tỷ USD cho CEO Elon Musk.

Giám đốc hoạt động (COO) Sheryl Sandberg của Facebook, người đã là tỷ phú, được trả 24,5 triệu USD trong năm 2016. Hãng phần mềm Oracle thì đã bị chỉ trích nhiều năm vì trả lương quá hậu hĩnh cho nhà sáng lập Larry Ellison và hai đồng CEO Safra Catz và Mark Hurd.

Sự khan hiếm tỷ phú ở Apple phần nào phản ánh lịch sử không mấy êm ái của Steve Jobs ở công ty này. Khi Apple phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) vào năm 1980, ông Jobs nắm cổ phần 15%. Số cổ phần này có trị giá 132 tỷ USD vào thời điểm ngày nay. 

Tuy nhiên, ông Jobs, người qua đời vào năm 2011, đã bán hết số cổ phần này lấy 100 triệu USD khi ông rời Apple vào năm 1985. Khi trở lại Apple hơn một thập kỷ sau đó, Jobs đã xây lại cổ phần của ông trong công ty từ con số 0.

Người vợ góa của Jobs, bà Laurene Powell Jobs hiện là đại diện duy nhất của Apple trong xếp hạng tỷ phú của Bloomberg. Bà Jobs hiện là chủ nhân của khối tài sản ròng 18 tỷ USD, nhưng 2/3 trong số này là cổ phần trong Walt Disney và các tài sản khác. Ngoài ra, bà Jobs cũng không làm việc trong Apple.

Ông Levinson, 68 tuổi, thì chưa bao giờ xuất hiện trong các xếp hạng tỷ phú thế giới.