Theo BHXH Việt Nam, việc tổ chức đấu thầu thuốc tập trung có sự phối hợp tham gia của Bộ Y tế và Bộ Tài chính cùng với sự giám sát của A83. Ảnh: Nhã Chi |
Trong khi phần lớn nội dung các bước đã được thực hiện và dự kiến hoàn thành trong tháng này thì BHXH nhận được kiến nghị của 9 doanh nghiệp (DN) ký tên chung phản ánh về những điểm bất hợp lý trong việc tổ chức đấu thầu thuốc của BHXH. Trước những “lình xình” này, BHXH lập tức “phản pháo”.
Không phải “vừa đá bóng, vừa thổi còi”
Theo đó, những DN này cho rằng, việc BHXH Việt Nam tổ chức đấu thầu thuốc, vật tư y tế bộc lộ những bất cập gây phiền hà, thậm chí bóp chết sức sống của các DN dược Việt Nam, kìm hãm sự phát triển của ngành này, khiến dư luận hết sức bức xúc.
Theo các DN, BHXH là đơn vị giữ tiền, quản lý nguồn tài chính do người lao động và nhân dân đóng bảo hiểm, nay lại tổ chức đấu thầu là “vừa đá bóng, vừa thổi còi”.
Các DN này cũng cho rằng, BHXH hạn chế về chuyên môn đấu thầu cũng như hạn chế chuyên môn về thuốc như chủng loại, giá cả của các loại thuốc và biệt dược trong khu vực, nhu cầu của các bệnh viện hay đổ đồng thuốc viên nén, viên bao phim, viên nang, viên phân tán thành viên nén để hạ giá thành...
Ngoài ra, việc BHXH tổ chức đấu thầu gây ra sự chồng chéo, thậm chí nhân viên của BHXH còn gây khó khăn cho các bệnh viện có nhu cầu về các loại thuốc trong danh mục và tổ chức đấu thầu...
BHXH có đủ chuyên môn về đấu thầu thuốc
Trên cơ sở phân tích, giải trình từng nội dung kiến nghị, BHXH cho rằng kiến nghị của các DN này có nhận định không đúng, không mang tính xây dựng, thiếu khách quan... Trong số 9 DN đứng tên trong đơn kiến nghị, tất cả đều không có tên trong danh sách nhà thầu trúng thầu tại các hội đồng đấu thầu trong năm 2016 - 2017, ngoại trừ Công ty CP BV Pharma. Tuy nhiên, Công ty CP BV Pharma cũng chỉ là công ty sản xuất, có mặt hàng trúng thầu, chứ không trực tiếp tham gia đấu thầu và phân phối thuốc.
Trước tiên, BHXH khẳng định cơ quan này đáp ứng đủ điều kiện làm chủ đầu tư, bên mời thầu, không trái với quy định của Luật Đấu thầu, không có sự chồng chéo về chức năng nhiệm vụ với công tác quản lý nhà nước, xây dựng chính sách của Cục Quản lý dược (Bộ Y tế) và Phòng Quản lý dược (Sở Y tế). Thành viên của BHXH được cử tham gia vào tất cả các Hội đồng đấu thầu mua thuốc trong cả nước đều thực hiện đúng quy định và thực tế từ năm 2014 đến nay không có phản ánh nào về việc vi phạm nguyên tắc, quy định hay can thiệp sai quy định.
BHXH cũng bác bỏ lập luận về việc hướng dẫn sử dụng giá thuốc trúng thầu trung bình do BHXH công bố làm cơ sở thanh toán. Theo quy định của Luật Đấu thầu, BHXH có trách nhiệm công khai giá từng loại thuốc trúng thầu trung bình được thanh toán từ nguồn quỹ bảo hiểm y tế. Các cơ sở khám chữa bệnh tham khảo giá trúng thầu còn hiệu lực để xây dựng giá kế hoạch lựa chọn nhà thầu. Theo BHXH, giá trúng thầu trung bình là thông tin tham khảo rất quý để xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu, kết quả đấu thầu đạt mục tiêu đề ra là mua thuốc chất lượng với giá cả hợp lý. Tuy nhiên, BHXH nhấn mạnh, việc lựa chọn tham khảo vẫn do chủ đầu tư quyết định.
Còn về cách ghi tên hoạt chất và quy cách đóng gói của thuốc, hay về chính sách đấu thầu thuốc, quản lý biệt dược gốc..., khi phát hiện ra vấn đề không hợp lý, cơ quan này không hề tự quyết định mà báo cáo, tham mưu đề xuất với Chính phủ, đồng thời có ý kiến với Bộ Y tế, cơ quan quản lý về chuyên môn xây dựng, hướng dẫn và nhận được sự đồng thuận. Chẳng hạn như BHXH từng phát hiện một số thuốc có dạng bào chế đặc biệt giá cao nhưng các nhà chuyên môn đã khẳng định không có tác dụng khác biệt, đang được trúng thầu và sử dụng nhiều gây lãng phí không cần thiết như viên phân tán Paracetamol 500mg (nhóm 3) hay Rotundin 30mg (nhóm 3)... giá đắt gấp 10 lần viên nén.
BHXH cũng cho rằng không có chuyện cơ quan này “vừa đá bóng, vừa thổi còi” như kiến nghị của các DN. Mặc dù là cơ quan quản lý quỹ BHXH, chịu trách nhiệm về sử dụng nguồn quỹ bảo hiểm y tế, nhưng đơn vị được BHXH giao tổ chức thực hiện danh mục và số lượng đề xuất của các cơ sở khám chữa bệnh là Trung tâm Giám định và Thanh toán đa tuyến khu vực phía Bắc. Đơn vị này có chức năng đấu thầu tương tự như Trung tâm Mua sắm tập trung thuộc Bộ Y tế.
Về quy trình đấu thầu, sau khi có kết quả lựa chọn nhà thầu, các cơ sở khám chữa bệnh ký hợp đồng trực tiếp với các nhà thầu trúng thầu theo danh mục và số lượng đã đề xuất. Việc thanh toán tiền thuốc được thực hiện giữa cơ sở khám chữa bệnh và nhà thầu, chứ Trung tâm này không trực tiếp thanh toán tiền với các nhà thầu. Việc tổ chức đấu thầu có sự phối hợp tham gia của thành viên của Bộ Y tế và Bộ Tài chính, cùng với sự giám sát của A83, theo đúng quy định của pháp luật.