|
| Nhiều nhà thầu phản ánh, giá kế hoạch một số gói thầu mua sắm hàng hóa lĩnh vực y tế được xây dựng quá thấp, trong khi chi phí đầu vào tăng. Ảnh minh họa: Tiên Giang |
Theo phản ánh của cử tri nhiều địa phương như Bình Phước, Đồng Nai…, tình trạng thiếu thuốc, vắc xin, vật tư và thiết bị y tế vẫn đang diễn ra.
Báo cáo công tác đấu thầu năm 2024 của một số địa phương như Bắc Kạn, Bắc Ninh… cho thấy, trong thời gian ngắn có nhiều văn bản pháp luật được ban hành, một số văn bản hướng dẫn vừa ban hành lại tiếp tục được sửa đổi, bổ sung, thay thế, gây không ít khó khăn cho các đơn vị trong việc cập nhật và áp dụng kịp thời, khó tránh khỏi lúng túng trong triển khai, áp dụng.
Theo cơ quan quản lý đấu thầu của tỉnh Hải Dương, mặc dù Luật Đấu thầu năm 2023 cho phép các cơ sở y tế được lựa chọn báo giá cao nhất phù hợp với khả năng tài chính và yêu cầu chuyên môn nhưng phải chịu trách nhiệm giải trình, nên nhiều đơn vị e ngại không dám lựa chọn phương án này. Hệ quả là giá một số gói thầu được xây dựng quá thấp, không có nhà thầu tham dự.
Theo quy định pháp luật về đấu thầu, không nhất thiết phải thẩm định giá, nhưng theo phản ánh của cơ quan quản lý đấu thầu của tỉnh Hải Dương, do tâm lý e ngại và năng lực, kinh nghiệm trong việc tra tìm thông tin giá tham khảo của các đơn vị còn hạn chế, nên hầu hết các đơn vị vẫn tiến hành thẩm định giá. Quy trình gửi thẩm định giá mất nhiều thời gian, phát sinh thêm chi phí, sau thẩm định một số mặt hàng có giá quá thấp dẫn tới không lựa chọn được nhà thầu, phải hủy thầu.
Các địa phương như Bắc Kạn, TP. Hà Nội, Hải Dương… thì cho biết, gặp không ít khó khăn trong quá trình mua sắm, từ việc tìm kết quả trúng thầu một số mặt hàng của các địa phương (dẫn tới lúng túng trong xây dựng giá gói thầu), đăng tải thông tin mời chào giá, đến việc rất ít nhà thầu chào giá, thậm chí có gói thầu không có nhà thầu nào chào giá. Về phía nhà thầu, tâm lý chung là không mặn mà tham dự thầu vì giá kế hoạch quá thấp, trong khi giá nguyên liệu tăng, chi phí logistics và tỷ giá đều biến động mạnh…
Cũng trên địa bàn tỉnh Hải Dương, việc triển khai xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu tại một số đơn vị còn chậm nên không thể xác định được tổng thể kế hoạch mua sắm thuốc, hóa chất, vật tư xét nghiệm cho toàn bộ dự toán mua sắm trong năm ngân sách, các đơn vị vẫn phải xây dựng kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho từng gói mua sắm khi có phát sinh.
Đối với hóa chất, vật tư, thiết bị y tế, một số địa phương cho biết gặp khó khăn trong việc xây dựng cấu hình, thông số kỹ thuật cơ bản của hồ sơ mời thầu (HSMT), loại bỏ những thông số chỉ đích danh một sản phẩm, một hãng cụ thể để đảm bảo tính cạnh tranh. Các cơ sở y tế không thể biết được đâu là thông số chỉ đích danh và trên thị trường có bao nhiêu hãng đáp ứng, vô tình dẫn tới sai phạm trong quá trình xây dựng HSMT. Điều này gây áp lực cho cán bộ trực tiếp tham gia công tác đấu thầu, dẫn đến tâm lý e ngại, vừa làm vừa sợ sai.
Thực tế thời gian qua, phần lớn nội dung kiến nghị sửa đổi HSMT các gói thầu mua vật tư, thiết bị y tế liên quan tới những thông số kỹ thuật chỉ đích danh sản phẩm, nhà sản xuất làm hạn chế sự tham gia của nhà thầu.
Ngoài ra, một số địa phương phản ánh, Bộ Y tế chưa ban hành tiêu chuẩn, định mức, nội dung chi tiết và phương pháp xác định chi phí làm cơ sở xác định tổng mức đầu tư dự án đầu tư thuộc ngành y tế theo quy định tại Nghị định số 40/2020/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật Đầu tư công dẫn đến chưa có cơ sở để xác định các chi phí liên quan khi thực hiện dự án đầu tư công trong lĩnh vực mua sắm thiết bị y tế (chi phí lập báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi, chi phí quản lý dự án, giám sát thi công...).
Để khắc phục những hạn chế, bất cập nêu trên, trong các văn bản phản hồi kiến nghị của cử tri, Bộ trưởng Bộ Y tế Đào Hồng Lan cho biết, Bộ đã và đang thực hiện nhiều giải pháp nâng cao năng lực, hỗ trợ cho đơn vị có chức năng đấu thầu tập trung quốc gia. Đồng thời, đề nghị người đứng đầu cơ sở y tế thực hiện đầy đủ trách nhiệm trong công tác đấu thầu, mua sắm thuốc, thiết bị y tế và chịu trách nhiệm nếu để xảy ra tình trạng thiếu thuốc, thiết bị y tế. Bộ cũng sẽ tăng cường kiểm tra, giám sát, theo dõi để phát hiện kịp thời những hạn chế, sai sót và rút kinh nghiệm trong công tác đấu thầu. Hiện nay, Bộ Y tế đang khẩn trương rà soát, sửa đổi, cập nhật thông tư ban hành danh mục thuốc để bổ sung vào danh mục các thuốc mới, có hiệu quả điều trị cao và đưa ra khỏi danh mục các thuốc không còn phù hợp…
