|
| Làm thì lỗ nhưng không đấu thầu, không có việc làm thì nhà thầu sẽ phá sản trong ngày một ngày hai - ảnh minh họa: internet |
Đầu tháng 1/2024, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính có công điện yêu cầu Bộ trưởng của các bộ: Xây dựng, Giao thông vận tải (GTVT), Tài nguyên và Môi trường và Chủ tịch UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo tập trung tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc liên quan đến định mức, đơn giá xây dựng; khai thác, cung ứng vật liệu xây dựng cho các dự án, công trình giao thông trọng điểm, quan trọng quốc gia.
Chia sẻ với phóng viên Báo Đấu thầu, các nhà thầu trong lĩnh vực xây lắp, nhất là các doanh nghiệp xây lắp giao thông đặt kỳ vọng rất lớn vào việc cơ quan nhà nước có thẩm quyền sớm có những giải pháp sửa đổi, bổ sung các quy định còn bất cập về định mức, đơn giá xây dựng trong ngành GTVT. Nhiều định mức xây dựng hiện đã tồn tại hàng chục năm nhưng chưa được sửa đổi, điều chỉnh dẫn đến quy định không sát với thực tế làm cho nhà thầu không thể tổ chức thi công; chất lượng và thời gian hoàn thành công trình không bảo đảm theo yêu cầu. Tuy nhiên, theo phản ánh của nhiều nhà thầu, hiện các cơ quan chức năng từ Trung ương đến địa phương vẫn chưa “nhập cuộc” để có giải pháp căn cơ tháo gỡ khó khăn cho những định mức cơ bản chính như: hệ số nhân công, đất đắp, cát xây dựng, hệ số ca máy…
“Những yếu tố chính này chiếm đến 80% giá thành xây dựng. Đơn giá, định mức có tới hàng trăm, hàng nghìn thứ, nhà thầu không kỳ vọng một lúc có thể điều chỉnh hết được nhưng những định mức bất cập chính là yếu tố quyết định cơ bản thì chưa thấy được tháo gỡ”, đại diện một nhà thầu xây dựng bức xúc.
Lãnh đạo một Ban quản lý xây dựng ở tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, rất nhiều công trình giao thông trên địa bàn địa phương này đang chậm tiến độ vì đơn giá, định mức thấp, nhà thầu không muốn làm, thi công “cầm chừng” để chờ thay đổi đơn giá, định mức mới thi công tiếp hoặc làm hồ sơ thanh toán khối lượng...
Lãnh đạo một nhà thầu xây lắp cũng cho biết, do bị thúc tiến độ, trong điều kiện thiếu cát, đất đắp nên nguy cơ một số công trình gặp khiếm khuyết về chất lượng do vật tư, vật liệu đầu vào không bảo đảm là rất lớn. Khi định mức, đơn giá không được tính đúng tính đủ, quá trình triển khai thì các nhà thầu bị thúc tiến độ nên không ít đơn vị phải mua vật tư, vật liệu với giá cao, điều này rất dễ nảy sinh tiêu cực để rồi kéo theo những hệ lụy khôn lường về mặt pháp lý.
Đơn giá, định mức lạc hậu rút ruột nhà thầu
Đại diện một số nhà thầu lớn cũng cho rằng: “Không thể cứ hô hào áp dụng khoa học hiện đại, đưa công nghệ mới vào thi công trong khi vẫn áp đơn giá, định mức cũ. Không có ai đầu tư máy móc, thiết bị chất lượng cao để đi làm với đơn giá thấp. Ứng dụng công nghệ mới thì đơn giá, định mức phải theo công nghệ mới, còn cứ áp dụng đơn giá, định mức cũ thì mãi mãi không thể ứng dụng công nghệ mới được”.
Theo đại diện Tổng công ty Tư vấn thiết kế GTVT (TEDI), để hoàn thiện các quy định về quản lý chi phí đầu tư xây dựng công trình bảo đảm nguyên tắc tính đúng, tính đủ, phù hợp với cơ chế thị trường và hội nhập quốc tế, Bộ Xây dựng cần ưu tiên tập trung điều chỉnh các định mức bất cập có ảnh hưởng lớn đến chi phí xây dựng; xây dựng mới các định mức mang tính cấp thiết chưa có trong hệ thống định mức như: khai thác chế biến đất, đá..., các định mức cho các kết cấu đặc biệt như: cầu dây văng, dây võng, công trình đường sắt...
Theo đó, Bộ Xây dựng cần tiếp tục thu thập, nghiên cứu, phân tích phương pháp lập định mức ở các nước trong khu vực và quốc tế nhằm đề xuất những nội dung và quy định áp dụng hệ thống định mức phù hợp điều kiện xây dựng tại Việt Nam. Đồng thời, Bộ Xây dựng cần bổ sung nguồn lực cho các cơ quan chức năng nghiên cứu và xây dựng định mức, xác định mức chi phí cho công tác theo dõi, tổng hợp tại các công trình, dự án có áp dụng các công nghệ mới, phối hợp với các đơn vị thi công, tư vấn giám sát tổng hợp xây dựng định mức phù hợp với điều kiện Việt Nam.
Trong bối cảnh phải đẩy nhanh tiến độ nhiều dự án trọng điểm quốc gia như hiện nay, Bộ Xây dựng cũng cần sớm đưa ra cơ chế để có nguồn chi trả cho các dự án có yêu cầu đẩy nhanh tiến độ thi công so với tiến độ trong hợp đồng để nhà thầu có thể huy động nhân lực, trang thiết bị tổ chức thi công “3 ca, 4 kíp”, “làm ngày nghỉ, ngày lễ” để bù đắp các chi phí chính đáng và tuân thủ Luật Lao động khi huy động để đáp ứng yêu cầu công việc, phát huy sớm hiệu quả đầu tư các dự án.
