TP.HCM “mở cửa” cho tư nhân phát triển đường sắt đô thị

Mục tiêu đến năm 2035, TP.HCM sẽ hoàn thành khoảng 355 km đường sắt đô thị. Ảnh: Nhã Chi

Mục tiêu mạng lưới metro hơn 40 tỷ USD

Bí thư Thành ủy TP.HCM Nguyễn Văn Nên cho biết, trong bối cảnh khu vực Đông Nam Bộ còn lại 3 tỉnh, thành phố sau sáp nhập (TP.HCM, Đồng Nai và Tây Ninh), chủ trương phát triển hạ tầng giao thông nói chung và đường sắt đô thị nói riêng của TP.HCM đặt ra cơ hội và mô hình mới, đòi hỏi tư duy và tầm nhìn tương xứng với sự phát triển của vùng kinh tế trọng điểm phía Nam.

Theo Giám đốc Sở Xây dựng TP.HCM Trần Quang Lâm, mục tiêu đến năm 2035, Thành phố sẽ hoàn thành khoảng 355 km đường sắt đô thị với tổng vốn đầu tư ước tính 40,2 tỷ USD.

Dự kiến, đến 2045 sẽ xây thêm 155 km, chưa bao gồm tuyến từ Trung tâm Thành phố đi Cần Giờ (khoảng 48,7 km) và tuyến Thủ Thiêm - Long Thành (khoảng 41 km).

“Hệ thống metro của TP.HCM sẽ phủ kín, mở rộng, kéo dài đến các trục tăng trưởng nhằm đồng bộ hóa mạng lưới phương thức vận tải công cộng tối ưu này. Đây là động lực tăng trưởng mạnh mẽ cho toàn khu vực trong giai đoạn tới với không gian tăng trưởng theo chiều sâu”, ông Lâm nhấn mạnh.

Trong khi đó, theo Ban Chỉ đạo Phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM, Thành phố sẽ khẩn trương rà soát quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình mới, đồng thời điều chỉnh các quy hoạch cũ để phù hợp với không gian phát triển mới.

Khẩn trương hoàn tất đề án huy động vốn đầu tư

Lãnh đạo TP.HCM nhấn mạnh, nhiệm vụ cấp bách hiện nay là khẩn trương xây dựng phương án, đề án huy động vốn đầu tư theo Đề án phát triển đường sắt đô thị tại Kết luận số 49-KL/TW của Bộ Chính trị. Theo đó, nghiên cứu mô hình quỹ đầu tư riêng cho đường sắt đô thị, tính toán huy động tối đa các nguồn lực, nguồn vốn như PPP, vốn ngoài ngân sách nhà nước… để bảo đảm nguồn vốn đầu tư theo chủ trương, kế hoạch đã được Bộ Chính trị thông qua. Thành phố xác định các mô hình giao cho doanh nghiệp tư nhân trực tiếp đầu tư, vận hành các tuyến metro.

Nhiều tập đoàn tư nhân trong nước đã bày tỏ quyết tâm tham gia vào sự phát triển của hệ thống metro TP.HCM. Đầu tiên có thể kể tới Tuyến metro tốc độ cao từ Quận 7 đi Cần Giờ, vốn đầu tư hơn 4 tỷ USD, đang được Vingroup đẩy nhanh nghiên cứu và có thể khởi công vào đầu năm 2026. Trước đó, Vingroup đã đề xuất làm chủ đầu tư tuyến metro này, đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP) và đã được UBND TP.HCM giao nhiệm vụ nghiên cứu, lập hồ sơ đề xuất dự án. Dự án sẽ được triển khai bằng nguồn vốn tự có của nhà đầu tư và huy động thêm từ các nguồn hợp pháp khác, không sử dụng ngân sách Thành phố. Trong trường hợp hồ sơ đề xuất không được phê duyệt, nhà đầu tư phải tự chịu toàn bộ chi phí nghiên cứu và các rủi ro liên quan.

Gần đây nhất, Tuyến metro số 4 dài hơn 47 km, kết nối huyện Hóc Môn với huyện Nhà Bè, vừa được Tập đoàn Sovico đề xuất nghiên cứu đầu tư. Tuyến có tổng chiều dài 47,32 km, trong đó có 25,62 km đi ngầm và 21,7 km đi trên cao.

Bên cạnh đó, Liên danh Tập đoàn Đại Dũng - Tổng công ty Xây dựng số 1 (CC1) - Tập đoàn Hòa Phát (gọi tắt là Liên danh DCH) vừa có văn bản gửi UBND TP.HCM đề xuất được tham gia với vai trò là Tổng thầu EPC (thiết kế, thi công xây lắp, cung cấp thiết bị) cho các dự án đường sắt đô thị (metro) trên địa bàn Thành phố. Liên danh đề xuất được nghiên cứu và triển khai đầu tư 3 tuyến đường sắt trọng điểm gồm: Tuyến metro số 2 (Bến Thành - Tham Lương), tuyến đường sắt Thủ Thiêm - Long Thành và tuyến thành phố mới Bình Dương - Suối Tiên…

Chủ tịch UBND TP.HCM Nguyễn Văn Được khẳng định, Thành phố sẽ xây dựng chiến lược triển khai toàn diện với lộ trình rõ ràng các dự án metro. Đồng thời, Thành phố sẽ áp dụng linh hoạt các cơ chế đặc thù, phối hợp chặt chẽ với các bên để bảo đảm hài hòa lợi ích Nhà nước - nhà đầu tư - xã hội. Đặc biệt, TP.HCM cam kết rà soát, rút ngắn tối đa thực hiện thủ tục, phê duyệt đầu tư các dự án metro nhằm tạo thuận lợi cho các nhà đầu tư.