|
| Ảnh Internet |
Tăng thuế VAT tác động lớn, cần tránh tạo cú sốc
Nhằm cơ cấu lại ngân sách nhà nước, quản lý nợ công để bảo đảm nền tài chính quốc gia an toàn, bền vững, mới đây Bộ Tài chính đã xây dựng và đang lấy ý kiến rộng rãi về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung 5 luật thuế, gồm: Luật Thuế giá trị gia tăng, Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt, Luật Thuế thu nhập DN, Luật Thuế thu nhập cá nhân và Luật Thuế tài nguyên.
Dự kiến luật này sẽ trình Chính phủ trong quý III/2017 và báo cáo Uỷ ban Thường vụ Quốc hội bổ sung vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội năm 2018.
Tại buổi toạ đàm với chủ đề “Những điểm nhấn trong sửa đổi 5 luật thuế” diễn ra ngày 12/9, TS. Vũ Đình Ánh, chuyên gia kinh tế cho rằng, việc cùng một lúc sửa tới 5 luật, đặc biệt đều là những sắc thuế rất quan trọng, then chốt, sẽ tác động đến xã hội rất lớn.Việc sửa đổi là cần thiết để giải bài toán tái cơ cấu lại các khoản thu ngân sách nhà nước, tuy nhiên cần có những tính toán thận trọng, tránh tạo ra những cú sốc.
Khi được hỏi mức tăng thuế VAT như đề xuất trong dự thảo Luật có phù hợp hay không, TS. Vũ Đình Ánh cho rằng, với những thông tin Bộ Tài chính đưa ra hiện nay thì chưa đủ cơ sở để nhận xét, vì khi ban hành văn bản pháp luật dưới dạng Luật thì cần thiết phải có đánh giá tác động một cách kỹ lưỡng, trong đó có việc làm rõ tác động đến các nhóm đối tượng chịu tác động.
“Chẳng hạn như với thuế VAT thì cần bám theo chức năng của thuế VAT, từ đó giải thích rõ việc phân phối lại thu nhập ra sao. Cùng với đó là phải đánh giá tác động của việc điều chỉnh này tới các hộ gia đình, tới ngành nghề kinh doanh, cán cân thanh toán, thương mại và cả năng lực cạnh tranh của DN... như thế nào?”, ông Ánh nói.
Cũng theo ông Ánh, việc điều chỉnh chính sách thuế có nhiều cách chứ không chỉ có tăng, nhất là với sắc thuế rộng như VAT. Lựa chọn đầu tiên có thể là cân nhắc mở rộng đối tượng chịu thuế. Mới đây, Bộ Tài chính có đưa ra đánh giá người thu nhập thấp không chịu tác động nhiều từ việc tăng thuế VAT. Tuy nhiên, những lập luận này là chưa chứng minh được rõ tác động để người dân nắm được.
Ông Đào Huy Giám, Tổng thư ký Diễn đàn Kinh tế tư nhân Việt Nam (VPSF) cũng cho rằng, tăng thuế không hẳn đã tạo ra nguồn thu tốt, có những thời điểm giảm thuế lại tăng nguồn thu ở những lĩnh vực sản xuất, kinh doanh. “Việc tăng thuế cần nhìn nhận khách quan và không nên tạo cú sốc cho cộng đồng. Thuế VAT đánh vào người tiêu dùng, DN dù chỉ là người thu hộ nhưng vẫn chịu tác động vì sức mua hàng hóa giảm”, ông Giám nhận định.
Thuế VAT Việt Nam có cao?
Khi đề xuất tăng thuế VAT, Bộ Tài chính cho rằng, mức thuế suất thông thường 10% của Việt Nam vẫn còn tương đối thấp, chưa phù hợp với thông lệ quốc tế. Bộ Tài chính dẫn chứng, nhiều nước trên thế giới đã điều chỉnh tăng loại thuế này. Ví dụ, thuế suất trung bình tại các nước EU từ 19% (năm 2000) tăng lên gần 21,5% (năm 2014). Các nước xung quanh như Lào, Indonesia, Campuchia hiện có mức thuế phổ thông là 10%, Philippines là 15%, còn với Trung Quốc, mức thuế phổ thông cũng là 17%.
Về vấn đề này, ông Đào Huy Giám cho biết, thuế VAT đang đóng góp từ 25 - 27% tổng nguồn thu của ngân sách. Mặc dù thuế suất ở Việt Nam ở mức thấp hơn so với nhiều nước, nhưng tổng mức đóng VAT đóng góp tổng thu ngân sách lại đang cao hơn các nước.
Theo quan điểm của ông Giám, việc tăng thuế VAT trong thời gian tới nên tập trung vào các sản phẩm dịch vụ, vì nếu khai thác tập trung vào hướng này thì sẽ giảm áp lực cho người nghèo khi tăng thuế VAT.
Về tác động tới sức cạnh tranh của DN, bà Lê Thị Mai Liên cho rằng, với DN xuất khẩu, theo quy định hiện hành, thuế xuất khẩu hàng hóa là 0% nên về cơ bản, DN được hoàn lại. Còn với DN trong nước, mặc dù giá bán sản phẩm có ảnh hưởng khi tăng VAT, nhưng đánh giá mức độ ảnh hưởng cũng cần xem xét trên khía cạnh mức độ phụ thuộc và chia sẻ giữa người dân và DN.
Cũng theo bà Liên, về lý thuyết, tăng VAT sẽ ảnh hưởng đến lạm phát, tuy nhiên, mức độ tác động thế nào còn phải xét đến quy mô, khối lượng hàng hóa tiêu dùng cùng các yếu tố vĩ mô khác như lạm phát, cung tiền… Bà Liên cũng bày tỏ quan điểm là việc tăng thuế sẽ không tác động quá nhiều tới người thu nhập thấp.
“Theo quy định hiện hành, trong 25 nhóm hàng hóa không chịu VAT thì nhóm thu nhập thấp chủ yếu sử dụng nhóm hàng không chịu thuế hoặc chịu thuế thấp. Theo khảo sát điều tra mức sống dân cư năm 2014 do Tổng cục Thống kê công bố, người có thu nhập thấp sử dụng 59,6% thu nhập cho nhóm hàng lương thực thực phẩm, trong khi người thu nhập cao là 39,6%. Y tế, giáo dục không chịu thuế; nhóm sản xuất lương thực thực phẩm cũng không chịu thuế, người bán ra cũng chỉ chịu thuế suất 5%, nên vệc điều chỉnh thuế sẽ không tác động quá nhiều đến người có thu nhập thấp”, bà Liên phân tích.
