|
| Sách Pop-up mở ra một không gian khi lật trang sách |
Sách chiếu bóng là một trong rất nhiều ấn phẩm, sáng kiến mà giới xuất bản thực hiện trong thời gian qua nhằm đưa sách tiếp cận bạn đọc thời hiện đại.
Tạo ra thế giới sách phong phú, phục vụ mọi đối tượng đọc
Việt Nam là dân tộc hiếu học. Điều này đã được khẳng định qua hàng nghìn năm lịch sử dân tộc. Trong những năm qua, các cơ quan quản lý đã có chính sách đúng để phát triển văn hóa đọc hơn nữa. Sau khi Thủ tướng Chính phủ ký quyết định lấy ngày 21/4 hàng năm là Ngày Sách Việt Nam (từ năm 2014), sau này thành Ngày Sách và Văn hóa đọc Việt Nam (từ 2021), đã có nhiều cơ quan, đơn vị, cá nhân hưởng ứng phong trào khuyến đọc.
Tham gia phát triển văn hóa đọc không chỉ có ngành văn hóa, các cơ sở giáo dục. Giới xuất bản, bên cạnh là một ngành sản xuất kinh doanh, còn giữ vai trò quan trọng trong việc lan tỏa tri thức, nâng cao dân trí và đời sống tinh thần. Trong những năm qua, bằng hoạt động của mình, các nhà xuất bản, công ty liên kết phát hành đã năng động sáng tạo ra nhiều xuất bản phẩm hiện đại, đa dạng, phục vụ nhu cầu của nhiều đối tượng bạn đọc, qua đó góp phần phát triển văn hóa đọc. Lượng sách mà giới xuất bản làm ra ngày càng nhiều, tạo nguồn cung tri thức dồi dào cho người đọc. Năm 2022 đạt kỷ lục với 598,9 triệu bản, đưa mức hưởng thụ bình quân của người Việt lên 6,02 bản sách/năm.
Trước đây, ngoài sách giáo dục, số đông công chúng biết tới sách văn học. Giờ đây, sách văn chương vẫn được yêu mến, với lượng tác phẩm kinh điển được tái bản liên tục. Không chỉ in lại tác phẩm kinh điển, các công ty Nhã Nam, Đông A còn giới thiệu văn chương kinh điển tới công chúng hiện đại một cách hệ thống, trong diện mạo mới thông qua việc thực hiện các tủ sách như Trăm năm Nobel, Việt Nam danh tác. Ấn phẩm mới tiếp tục được đưa ra thị trường, điển hình là những tác phẩm của Nguyễn Nhật Ánh với lượng phát hành lớn đã tưới mát tâm hồn bao thế hệ tuổi hoa.
Trong khoảng 10 - 20 năm qua, dòng sách kỹ năng lên ngôi, nhiều người đã tìm đến sách như những người bạn đồng hành trong quá trình phát triển bản thân. Những cuốn sách “Hạt giống tâm hồn” của First News mang tới bài học cuộc sống nhẹ nhàng mà sâu lắng, tạo động lực sống. Trong khi đó, các ấn phẩm của Alpha Books mang tới bài học kinh doanh, truyền cảm hứng và cung cấp kỹ năng quản trị, khởi nghiệp cho những người đang khao khát làm giàu…
Tri thức nền tảng vốn là những cuốn sách khó đọc và thường dành cho một nhóm độc giả nhỏ. Khai phá thị trường ngách, Omega Plus đã làm ra những cuốn sách tri thức nền tảng về triết học, lịch sử, nhân chủng học, xã hội học, địa chính trị…, đưa tinh hoa nhân loại đến với nhóm độc giả chuyên sâu.
Bên cạnh đa dạng nội dung, giới xuất bản cũng đổi mới hình thức. Những phiên bản sách đặc biệt, sách giới hạn, sách độc bản được làm cầu kỳ, tinh tế, nâng giá trị của ấn phẩm. Sách bìa da, sơn mài, thêu tay, đóng hộp… được chế tác thủ công với tiêu chuẩn mỹ thuật, kỹ thuật cao, đưa mỗi xuất bản phẩm lên tầm cao mới. Các cuốn sách đặc biệt của Đông A, Nhã Nam, Thái Hà đã khuấy động phong trào chơi sách, sưu tầm sách, hình thành một thú chơi, một văn hóa mới.
Sách công nghệ cho bạn đọc 4.0
Ngày nay, mọi người thường than phiền phương tiện nghe nhìn lấn át văn hóa đọc. Các hình thức giải trí mới như phim ảnh, âm nhạc, game… chiếm lĩnh đời sống tinh thần của số đông công chúng. Sự ra đời và nở rộ của các mạng xã hội bao phủ toàn cầu càng khiến nhiều người, nhất là lớp trẻ xa rời sách vở.
Nhằm giúp trẻ em hứng thú tìm hiểu sách, giới xuất bản tìm tòi đổi mới hình thức thể hiện. Ở mảng sách thiếu nhi, các nhà xuất bản Kim Đồng, Đinh Tị, Tân Việt có nhiều dòng sách tương tác, những cuốn sách lật mở, sách pop-up mở trang sách là cả không gian ba chiều hiện ra, sách chiếu bóng tạo ra hình ảnh sống động, sách âm thanh phát ra tiếng nhạc, bút chấm đọc dạy trẻ học ngoại ngữ… Tất cả sáng tạo đó đều giúp trẻ có thiện cảm, đến gần với sách, phát triển trí tuệ cùng sách và từ đó nuôi dưỡng tình yêu với sách.
Bắt nhịp xu hướng hiện đại, giới xuất bản đẩy mạnh làm sách số. Không nản chí vì chưa thành công với làn sóng ebook 10 năm trước, giờ đây, một số nhà xuất bản và công ty liên kết đang tạo ra ngày một nhiều hơn tri thức số. Theo thống kê của Cục Xuất bản, In và Phát hành, năm 2023, có 4.600 đầu sách điện tử được làm ra (tăng 31,4% so với năm 2022). Số ebook đã chiếm 15,3% thị phần xuất bản. Như vậy, độc giả yêu thích máy đọc sách giờ đây đã có thêm nhiều lựa chọn sách tiếng Việt.
Phục vụ nhu cầu tiết kiệm thời gian của công chúng, sách nói đã có mức tăng trưởng ngoạn mục trong hai năm trở lại đây. Tuy mới khai phá thị trường, các đơn vị làm sách nói như Fonos, Voiz FM liên tục phát triển. Doanh thu toàn thị trường sách nói trong năm 2023 đạt 80 tỷ đồng; số lượt nghe sách nói trong năm 2023 đạt 40 triệu lượt (tăng 25% so với năm 2022). Giờ đây, những người bận rộn có thể vừa tập thể dục, lái xe vừa tiếp nhận tri thức từ sách nói. Họ cũng tìm đến sách nói như liệu pháp tinh thần, thư giãn sau những giờ làm việc căng thẳng.
Dành cho đối tượng bạn đọc riêng và đông đảo, mảng truyện tranh số với sự xuất hiện của Comicola đã mang tới nhiều cảm hứng sáng tạo và đọc truyện tranh kiểu mới. Nếu độc giả Hàn Quốc có webtoon, độc giả Trung Quốc có web Douban thì bạn đọc Việt Nam ưa đọc theo lối cuộn màn hình có thể tìm đến app Comi. Ứng dụng đọc truyện tranh này ngoài mua bản quyền và Việt hóa truyện tranh nước ngoài còn là nơi đăng tải sáng tác của tác giả Việt. Được biết, Nhà xuất bản Kim Đồng cũng đang có dự án lớn về ứng dụng truyện tranh dự kiến ra mắt vào 2024, phục vụ người yêu đọc manga, comic trên màn hình.
Trong một thế giới công nghệ số và trí tuệ nhân tạo đang hòa vào từng hơi thở của đời sống, nhiều người lo ngại vai trò của sách sẽ bị lãng quên. Nhưng tri thức đích thực mà sách mang chứa vẫn còn nguyên giá trị. Đổi mới, sáng tạo trong nội dung, hình thức và phương thức tiếp cận chính là cách mà người làm xuất bản đưa sách tới bạn đọc trẻ, góp phần phát triển văn hóa đọc.
